-
AuthorPosts
-
[b]ZADNJA TREĆINA RAMAZANA
– OSLOBAĐANJE OD VATRE -[/b]Braćo i sestre u islamu! Danas 24. ramazana 1431. god. po H., 03. septembra 2010. godine, posljednju ovogodišnju ramazansku hutbu sam naslovio sa Zadnja trećina ramazana – oslobađanje od vatre.
Danas je braćo i sestre i svjetski Dan Kudsa, kada se ummet kolektivno sjeća Kudsa, u kojem je Medžidu-l-Aksa, prva kibla i treći harem muslimana, a sjećanje na Kuds je sjećanje na Palestinu, koja se decenijama okupira i uzurpira i ona je samim time na savjesti ummeta, a prvenstveno njihovih vladara…
Mi smo braćo i sestre u posljednjoj trećini ramazana, za koju naš Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, kaže: “آخِرُهُ عِتْقٌ مِنَ النِّيرَانِ””Njegova posljednja trećina je oslobađanje od vatre!”
Kako se primiče kraj mubarek ramazana, srca vjernika su i radosna i tužna – radosna zbog toga što su uz Allahovu, subhanehu ve te’ala, pomoć gotovo ispostila ramazan i time izvršila jedan od stupova islama, a tužna jer s odlaskom ramazana odlaze i mnogobrojne blagodati i ljepote. Ramazanom su naše džamije pune klanjača, uz ramazan smo solidarniji, u ramazanu pojačano učimo Kur’an i klanjamo propisane nam namaze i nafile, u ramazanu se više posjećujemo, a manje ogovaramo; u ramazanu su jednom riječju mnogobrojne blagodati…
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا دَخَلَ الْعَشْرُ شَدَّ مِئْزَرَهُ، أَيْ اعْتَزَلَ نِسَاءَهُ، وَأَحْيَا لَيْلَهُ وَأَيْقَظَ أَهْلَهُ (الصحيحين)
Prenosi Aiša, radijallahu anhu, da bi Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, kada bi došla zadnja trećina ramazana, smotao svoju postelju, tj. ىe bi se primicao ženama, noći bi provodio u ibadetu i budio bi svoje ukućane (radi činjenja ibadeta)! (Buharija i Muslim)Pored teravije koja se klanja cijelog ramazana, u zadnjih deset dana Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, bi pojačao ibadet i klanjao bi u zadnjoj trećini noći dodatnu nafilu, a to je Salatu-t-tehedždžud.
Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, je kako stoji u Sahihu, po predaji Ebu Huzejfe, radijallahu anhu, jedne noći na kijamu tako dugo učio da je na jednom rekatu proučio čitavu Suru El-Bekare, Suru Ali ‘Imran i Suru En-Nisa’ (105 stranica), a učeći ajete u kojima se spominje prijetnja, zastao bi moleći Allaha, subhanehu ve te’ala, da ga sačuva od nje. Kada su sklanjali dva rekata, došao je Bilal ibn Rebah, radijallahu anhu, da najavi skori dolazak sabaha!
Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, nije izostavljao Salatut-tehedždžud ni kada je bio bolestan ili prekomjerno umoran, pa bi u tim situacijama klanjao sjedeći.
U dva Sahiha stoji predaja da je Džibril dolazio kod Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, svakog ramazana i po jednom ga preslušavao Kur’an, da bi posljednje godine to učinio dva puta.Od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, se prenosi: Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je u svakom ramazanu činio i’tikaf deset dana, dok je u godini u kojoj je preselio bio u i’tikafu dvadeset dana! (Buharija)
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je sve do smrti prakticirao i’tikaf, što su činili i njegovi ashabi, kao i selef salih (dobri potomci). Potvrda tome su riječi Abdullaha ibn Omera, radijallahu anhu: Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je provodio u i’tikafu posljednjih deset dana ramazana! (Buharija) A u drugoj predaji stoji: Oživio bi noći, budio čeljad, trudio bi se i odložio bi svoj ogrtač. (Buharija i Muslim)
Aiša, radijallahu anha, prenosi da se intenzitet ibadeta Muhammeda, sallallahu alehi ve sellem, pojačavao zadnjih deset dana: Rekla je Aiša, radijallahu anha: Prvih dvadest dana (ramazana) je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, miješao namaz i spavanje, a kada bi došlo zadnjih deset dana, on bi složio i odložio svoj ogrtač! (Ahmed)
U jednoj predaji stoji da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, budio Fatimu i Aliju, radijallahu anhuma, uveče govoreći im: “Zar nećete ustati i klanjati?” (Buharija i Muslim) i budio je (Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem) Aišu, radijallahu anha, kada bi završio tehedždžud, a prije nego što bi klanjao vitr.
U Muvettau stoji, da je Omer ibn Hattab, radijallahu anhu, klanjao dobar dio noći, pa kada bi došla polovica noći, budio bi svoju porodicu govoreći im: Namaz, namaz, i proučio bi ovaj ajet: وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا Naredi svojoj čeljadi da obavlja namaz i ustraj u tome!… ( Ta Ha, 132.)
Kaže Allah, dželle še’nuhu, u Suri El-Kadr:
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ(1) وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ(2) لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ(3) تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ(4) سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ(5) (سورة القدر: 1-5)
Mi smo ga spustili (objavili) u Noći Kadr (1) a šta ti misliš šta je to Noć Kadr?(2) Noć Kadr je bolja od hiljadu mjeseci (3) meleci i Džibril, s dozvolom Gospodara svoga, spuštaju se u njoj zbog odluke svake.(4) Sigurnost je u njoj sve dok zora ne svane!(5) (El-Kadr, 1-5)Noć Kadra je vrednija od 83 godine i četiri mjeseca, pa ko od nas ne želi iskoristiti ovu noć?!
Onaj ko provede Noć Kadr, u ibadetu, bit će mu oprošteni prošli grijesi – kao što stoji u hadisu koji prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu:
مَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَ احْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ. (بخاري)
Ko provede Noć Kadr čvrsto vjerujući i nadajući se Allahovoj nagradi, bit će mu oprošteni prošli grijesi! (Buharija)
Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, nam preporučuje da tražimo Noć Kadra u zadnjih deset noći ramazana: Prenosi Aiša, radijallahu anha, da je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, rekao:
تَحَرَّوْا لَيْلَةَ الْقَدْرِ فِي الْوِتْرِ مِنَ الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ مِنْ رَمَضَانَ (بخاري)
Tražite Noć Kadr, u neparnim noćima posljednjih deset noći ramazana! (Buharija)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, govoreći o ramazanu, kazao: U njemu je noć koja je vrijednija od hiljadu mjeseci. Kome bude uskraćeno dobro u njoj, uistinu je od onih koji su uskraćeni! (Ahmed)Abdullah ibn Omer, radijallahu anhu, je rekao: Neki ashabi su u snu vidjeli da je Lejletu-l-Kadr u zadnjih sedam noći ramazana. Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, im je rekao: Pokazan mi je vaš san. Istina je da je ona (Lejletu-l-Kadr) sakrivena u zadnjih sedam dana, pa ko je bude istraživao neka je iščekuje u zadnjih sedam noći. (Buharija)
Ubade ibn Semh, radijlallahu anhu, prenosi da je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, izašao jednom prilikom da obavijesti ashabe o Lejletu-l-Kadru, pa su se dva muslimana posvađala, na što je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, rekao: Izašao sam da vas obavijestim o Noći Kadr, pa kada su se dva muslimana posvađala i dignuto je od mene znanje o njoj. Možda je to dobro po vas, nadam se, ali tražite je u dvadeset i devetoj, dvadeset i sedmoj i dvadeset i petoj noći. (Buharija)
Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, nas podstiče da se u toj noći obraćamo dovom svome Gospodaru i od Njega tražimo oprosta.
Rekla je Aiša, radijallahu anha, Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem.: Poslaniče, ako doživim Noć kadr, šta ću u njoj govoriti? Rekao je: Reci: أَللَّهُمَّ إِنَّكَ عَفُوٌّ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنِّي Gospodaru, Ti si Taj Koji oprašta, voliš oprost, pa mi oprosti!Braćo i sestre! Provedimo ovih nekoliko preostalih dana i noći mjeseca ramazana u ibadetu i tragajmo za Noći Kadr, nadajući se Allahovoj, dželle še’nuhu, milosti, oprostu grijeha i džennetima koji su nam obećani! Izvršimo obavezu sadekatu-l-fitra, kako bi na taj način od posta odstranili eventualne nedostatke i kako bi post bio uzdignut Allahu, subhanehu ve te’ala! Budimo iskreni u našem vjerovanju i natječimo se u dobru tokom cijele godine!
Gospodaru, podari pobjedu svim ugroženim i obespravljenim muslimanima, daj nam snage da oslobodimo Palestinu i Kuds, ne iskušavaj nas s onim što nećemo moći podnijeti, učini nas od onih koji se iskreno kaju za učinjene grijehe, primi od nas post, namaze i ostala dobra djela u mubarek-ramazanu, budi nam milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u Džennetu društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
Sarajevo, 24. ramazana 1431. god. po H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
03. septembra 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيِمِ
BUDIMO USTRAJNI U IBADETUBraćo i sestre u islamu! Danas 02. ševvala 1431. H., 10. septembra 2010. godine, u prvoj džumi poslije ovogodišnjeg ramazana, hutbu sam naslovio sa Budimo ustrajni u ibadetu!
Hvala Allahu, dželle še’nuhu, Koji nas je u mjesecu ramazanu očistio od grijeha i Koji nas je stavio pod Svoju zaštitu, a koga On, subhanehu ve te’ala, uzme pod Svoju zaštitu, njemu druga zaštita nije potrebna.Kaže Allah, subhanehu ve te’ala, u 92. ajetu Sure En-Nahl, govoreći o onima koji krše ugovore:
وَلا تَكُونُوا كَالَّتِي نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْ بَعْدِ قُوَّةٍ أَنْكَاثًا…
I ne budite kao ona koja bi svoju pređu rasprela kad bi je već bila čvrsto oprela!!!Zar i mi u ramazanu nismo sklopili ugovor sa našim Gospodarem da ćemo biti časni nosioci islama i zar svojim dobrim djelima nismo zaslužili istigfare i selame meleka? Zato se držimo tog ugovora i natječimo se u dobru, kako nam se naša dobra djela ne bi izbrisala!
Allah, dželle še’nuhu, u 64. ajetu Sure En-Nur ukazuje ljudima na Svoju, vlast, veličinu, sveznanje i konačan sud:
أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قَدْ يَعْلَمُ مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ وَيَوْمَ يُرْجَعُونَ إِلَيْهِ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
Allahovo je sve što je na nebesima i na Zemlji. On sigurno zna kakvi ste vi i On će ih (ljude) obavijestiti o svemu što su radili, na Dan kad se budu Njemu vratili. A Allah sve dobro zna!Braćo i sestre, sve što uradimo od dobra ili zla, naći ćemo kod svoga Gospodara i ništa od toga neće biti umanjeno i svi ćemo se mi susresti sa svojim djelima, kojih će se oni koji ne vjeruju i koji su dvolični stiditi i poželjeti da “tlo ispod njihovih nogu raspukne ili da budu od onih koje će prašina prekriti.” Razmišljamo li mi o tom trenutku kada će sva naša djela biti izložena pred nama i kada će se sve tajne objelodaniti? Razmišljamo li o Danu, na kojem neće biti lažnih svjedoka i kada će dijelovi tjela svjedočiti protiv ljudi?!
Blago onima koji su protekli mjesec ramazan proveli: posteći, učeći Kur’an, klanjajući nafile, čisteći svoje imetke kroz zekat, dijeleći sadaku, hraneći postače, pomažući siromahe, čuvajući svoje jezike od ružna govora i čineći dobra djela! Oni su se očistili od grijeha, a velika je to blagodat.
Naši dobri preci su stalno bili u vezi sa ramazanom; pola godine su ga dočekivali, a drugu polovicu su ga ispraćali. Kakav je naš odnos braćo i sestre prema ramazanu? Jesmo li u ramazanu, a ramazan je posebna škola, naučili lekcije iz: strpljivosti, solidarnosti, ustrajnosti, hrabrosti, skrušenosti i samilosti i znamo li te lekcije primijeniti i poslije mjeseca ramazana?Braćo i sestre! Gospodar ramazana je Gospodar i ostalih mjeseci. On od nas traži da budemo u pokornosti Njemu, tokom cijele godine. On od nas traži da izvršavamo sve naše obaveze i On nam zabranjuje ono što je štetno za nas.
Braćo i sestre! Uz ramazan smo se trudili da budemo redovni u našim džamijama, pa šta nas to spriječava da takvi ostanemo i nakon ramazana? Zato se odazivajmo na pozive muezina i čuvajmo džemat! Nemojmo prolaziti pored džamija, diveći se njihovoj ljepoti, već ih ukrašavajmo našim namazima u njima i održavajmo ih! Pozivi sa munara su pozivi upućeni svima nama. Oni nas zovu na spas na obadva svijeta “حَيَّ عَلَى الصَّلَاةِ، حَيَّ عَلَى الْفَلَاحِ”«Požuri na namaz! Požuri na spas!» Te riječi su upućene svakom od nas i uistinu su oholi ili «pretjerano hrabri» oni koji se na njih ne odazovu.Zato ne dozvolimo da naša srca nakon što su u ramazanu očišćena, budu ponovo zaprljana svakodnevnim grijesima, a srca su podložna promjenama, što potvrđuju riječi Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem:
عَنْ اَبِي مُوسَى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “إِنَّمَا سُمِّيَ الْقَلْبُ مِنْ تَقَلُّبِهِ إِنَّمَا مَثَلُ الْقَلْبِ كَمَثَلِ رِيشَةٍ مُعَلَّقَةٍ فِي أَصْلِ شَجَرَةٍ يُقَلِّبُهَا الرِّيحُ ظَهْرًا لِبَطْنٍ.” (أحمد)
Prenosi Ebu Musa, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Srce je nazvano “kalb” zbog svoje prevrtljivosti. Primjer srca je primjer pera zakačenog za drvo, kojeg vjetar okreće na ovu i onu stranu!” (Ahmed)I uistinu se srce okreće na ovu ili onu stranu, u ovisnosti od okolnosti u kojima se nalazi. Zar se i naša srca ne okreću tamo – ovamo u potrazi za varljivim dunjalučkim dobrima? Ili zar srca i glave mnogih od nas nisu postala kao prazna burad u kojima odzvanja sve sa čime dođu u dodir, a u praznu buretu sve zvoni?
Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, nas podučava da nakon ramazana postimo još šest dana u ševvalu, jer je to ravno postu čitave godine:
عَنْ أَبِي أَيُّوبَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ : “مَنْ صَامَ رَمَضَانَ وَ أَتْبَعَهُ سِتًّا مِنْ شَوَّالَ كَانَ كَصِيَامِ الدَّهْرِ.” (مسلم)
Prenosi Ebu Ejjub, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: «Ko bude postio ramazan, a potom još šest dana ševvala, kao da je postio cijelu godinu!’ (Muslim)Zato, ne zaboravimo post šest dana ševvala, kako bi postigli nagradu posta cijele godine i time slijedili sunnet Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem! Preporučujem vam da to učinimo odmah na početku mjeseca ševvala, kako nam ova blagodat ne bi promakla, a vrijeme brzlo prolazi.
Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, nam preporučuje da budemo što više u ibadetu, te da u onome što budemo činili, makar to bilo neznatno, budemo uporni, kao što stoji u predaji koju bilježi imam Buharija:عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “يَا أَيُّهَا النَّاسُ عَلَيْكُمْ مِنَ الْأََعْمَالِ مَا تُطِيقُوَن فَإِنَّ اللهَ لَا يَمَلُّ حَتَّى تَمَلُّوا، وَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللهِ مَا دُووِمَ عَلَيْهِ وَإِنْ قَلَّ” (بخاري)
Prenosi, Aiša, radijallahu anha, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Činite onoliko koliko možete, jer tako mi Allaha, Allahu neće dosaditi da vas nagrađuje sve dok vam ne dosadi da činite dobro. Njemu je najdraže ono djelo u čijem izvršavanju čovjek ustraje.” (Buharija)
A imam Muslim bilježi slijedeću predaju:
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا: “كَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا عَمِلَ عَمَلاً أَثْبَتَهُ” (مسلم)Prenosi, Aiša, radijallahu anha: “Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kada bi nešto radio, radio bi stalno.” (Muslim)
Ashabi Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, su najbolja generacija muslimana i oni su kako u hadisima stoji “kao zvijezde; za kojim god od njih krenemo, nećemo zalutati.” Ali i oni su kao ljudi bili u različiutim stanjima, o čemu govori slijedeća predaja:
عَنْ أَنَسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: قَالَ أَصْحَابُ النّبِيَِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “يَا رَسُولَ اللهِ إِنَّا إِذَا كُنَّا عِنْدَكَ رَأَيْنَا فِي أَنْفُسِنَا مَا نُحِبُّ وَإِذَا رَجَعْنَا إِلَى أَهْلِينَا فَخَالَطْنَاهُمْ أَنْكَرْنَا أَنْفُسَنَا.” فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “لَوْ تَدُومُونَ عَلَى مَا تَكُونُونَ عِنْدِي فِي الْخَلَاءِ لَصَافَحَتْكُمُ الْمَلَائِكَةُ حَتَّى تُظِلُّكُمْ بِأَجْنِحَتِهَا عَيَانًا وَلَكِنْ سَاعَةٌ وَسَاعَةٌ” (بخاري)Prenosi Enes, radijallahu anhu: Ashabi su kazali Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem: “Allahov Poslaniče, kada smo kod tebe, u srcima osjećamo ono što volimo, a kada se vratimo porodicama i s’ njima boravimo, onda sebe korimo.” Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, reče: “Kada bi vi kao što ste kod mene bili na drugim mjestima, sa vama bi se rukovali meleki i oni bi vam svojim krilima pravili pravu hladovinu, ali vi ste čas ovako, čas onako.” (Buharija)
Gdje smo mi braćo i sestre, a gdje su ashabi Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem? Neki od nas smo čas ovako, a mjesece onako…
Braćo i sestre, uskladimo naše živote sa propisima čiste vjere islama, čuvajmo se grijeha i sumnjivih stvari i natječimo se u dobru!
Molim Milostivog Gospodara da nas učvrsti na putu islama, da nas sačuva iskušenja koja nećemo moći podnijeti, da nam oprosti grijehe i uvede nas u obećani džennet, u društvu sa poslanicima, iskrenim, šehidima i dobrim ljudima!
Sarajevo: 02. ševval 1431.H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
10. septembar 2010.g. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!Vrijeme u islamu
Hatib: Nezim Halilović Muderris
Braćo i sestre u islamu! Danas 07. zu-l-ka’de 1431.H., 15. oktobra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa “Vrijeme u islamu”. Za pomenutu temu sam se opredijelio zbog permanentne višestoljetne muslimanske neodgovornosti u pogledu vremena, kao jednog od fenomena i blagodati, kojim se Allah, subhanehu ve te’ala, zaklinje, u Kur’anu, posljednjoj Objavi, koja je uputa svjetovima. Allah, dželle še’nuhu, ima pravo da se zaklinje čime hoće, dok se mi, Njegova stvorenja možemo zaklinjati samo Allahom, dželle še’nuhu, našim Stvoriteljem.
Allah, subhanehu ve te’ala, se čovjeku, Svome robu i sićušnom stvorenju, u Suri El-‘Asr zaklinje vremenom:Tako mi vremena!(1) Doista je čovjek na gubitku.(2) Osim onih koji vjeruju i čine dobra djela i koji međusobno preporučuju istinu i međusobno preporučuju strpljivost.(3)
Allah, dželle še’nuhu, nakon zakleteve vremenom, u citiranoj Suri potvrđuje da su svi ljudi na gubitku, a potom izuzima one koji imaju četiri svojstva: 1) vjerovanje u Allaha, dželle še’nuhu, koje je temelj svega, 2) činjenje dobrih djela, u ime Allaha, dželle še’nuhu, 3) koji jedni drugima preporučuju istinu i 4) koji jedni drugima preporučuju strpljivost.
U ovoj kratkoj Suri, u tri kratka ajeta Allah, subhanehu ve te’ala, donosi pravila, kojih ako se vjernici budu pridržavali, biće spašeni i biće od onih koji su sretni, na obadva svijeta.
Braćo i sestre! Prostudirajmo ovu kratku Suru, koja i pored svoje kratkoće, ima mnogo poruka i značenja!
Imam Šafija, za Suru El-‘Asr kaže: «Da Allah, subhanehu ve te’ala, ljudima nije objavio niti jednu drugu suru osim ove, bila bi im dovoljna.»
Navode Ibn Ebi Hatim i Ibn Kesir da su ashabi prilikom susreta, jedni drugima učili Suru El-‘Asr, u želji da jedni druge podsjete na važnost vremena, kao Allahove, dželle še’nuhu, blagodati, kako bi ga potrošili na način kojim će njihov Gospodar biti zadovoljan.
Vrijeme je, Allahovom, dželle še’nuhu, voljom, čovjeku stavljeno na raspolaganje kao i sva opipljiva i neopipljiva dobra. Kao što čovjek koristi vodu, hranu, prostor za kretanje i svoje življenje, tako koristi i vrijeme, tu nevidljivu, neopipljivu veličinu. Vjernici su dužni da tu Allahovu, subhanehu ve te’ala, blagodat koriste u skladu sa Njegovim propisima i zakonima.
Jedan od predznaka Sudnjeg dana je da će ljudi osjećati da vrijeme prolazi sve brže i u tom smislu je hadis, koji bilježi imam Tirmizija:
Prenosi Enes ibn Malik, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Neće nastupiti Sudnji dan sve dok ne nastupi kratkoća u vremenu; pa godina bude trajala kao mjesec, mjesec kao sedmica, sedmica kao dan, dan kao sat, a sat kao varnica.” (Tirmizija)
U pojašnjavanju ovog predznaka ima nekoliko mišljenja, a najprihvatljivije je da se time misli na smanjivanje bereketa u vremenu.Ahmed ibn Ali ibn Hadžer El-Askalani (773.H. – 852.H.) kaže: “Ovo smo doživjeli u našem vremenu, jer osjećamo da nam dani sada tako brzo prolaze, što nije bio slučaj ranije.” (Fethu-l-Bari)
Kada je ovo bio slučaj sa Ibn Hadžerom, koji je živio u VIII i IX hidžretskom stoljeću i koji je napisao toliko tomova knjiga, komentarišući i ocjenjujući hadise Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, pa kakav je slučaj sa nama koji živimo u ovom vremenu, u kojem su životi ljudi prepuni besposlica?
I pored svega pomenutog i ubjeđenja da ćemo za svaku minutu svoga vremena biti pitani na Sudnjem danu, žalosna je činjenica da ima mnogo pojedinaca, koji provode svoje vrijeme u razne beskorisne stvari. Kada bi svi mi na kraju dana sa sobom sveli račun, na koji način smo u njemu vrijeme potrošili, uhvatio bi nas strah, koliko smo nemarni u tom pogledu!? Zato se bojmo Allaha, subhanehu ve te’ala, u pogledu vremena, jer ćemo za njega svi mi biti pitani!
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, upućuje dovu Allahu, subhanehu ve te’ala, da njegovu ummetu podari bereket u ranim jutarnjim satima, pa u predaji koju bilježi imam Ahmed, stoji:Prenosi Sahr El-Gamidi, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Allahu, Ti učini bereket mome ummetu u ranim jutarnjim satima!” Poslanik, sallallahu alajhi ve sellem, bi slao ashabe u pohod, ujutro i Sahr bi svoje radnike slao na posao samo ujutro, tako da mu se uvećao imetak, da nije znao gdje će ga ostavljati.» (Ahmed)
Iz ovog hadisa se zaključuje da je najbereketnije vrijeme za rad i sticanje nafake u ranim jutarnjim satima.
Nema niti jedne vjere, ideologije ili pokreta, koji više pažnje posvećuje vremenu, Allahovom, subhanehu ve te’ala, daru, a da na drugoj strani njihovi nosioci više ljenčare i da su nemarniji u pogledu izvršavanja svojih obaveza, od «muslimana». U islamu se svi ibadeti i sve obaveze vežu za određeno vrijeme, tako da islam od nas traži preciznost. Žalosno je da su muslimani danas došli u poziciju da se sa njima navodi primjer neodgovornosti i slično. Nadam se da će buduće generacije muslimana inša-Allah u tom pogledu imati mnogo više osjećaja, te da će se govoriti «Vidi ga kako je precizan, kao musliman!»Od predznaka Sudnjeg dana je približavanje vremena, što potvrđuje slijedeća predaja:
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: «Približiće se vrijeme, smanjiće se znanje, rasprostraniće se razvrat, pojaviće se škrtost i povećaće se herdž.» Bi rečeno: «Šta je to herdž, o Allahov Poslaniče?» Reče: «Ubistvo, ubistvo.» (Ebu Davud)
U hadisu koji bilježi imam Buharija, stoji: Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Neće nastupiti Sudnji dan dok se dvije velike vojske ne sukobe. To će biti velika borba, a njihova ideologija (vjera) će biti ista. I dok se ne pojave lašci, njih oko trideset, koji će tvrditi da su Allahovi poslanici. I dok se ne podigne znanje, ne učestaju zemljotresi, ne približi vrijeme, ne poveća razvrat i ne umnoži heredž, a to je ubistvo. I dok se ne poveća imetak, toliko da će bogataši imati problem, kome će dati sadaku, pa će imućni ljudi ponuditi sadaku i biće im rečeno: «Nemam potrebe za njom.» I dok se ljudi ne budu natjecali u gradnji kuća. I dok čovjek ne prođe pored kabura drugog čovjeka i ne kaže: «Kamo sreće, da sam ja umjesto tebe?» I dok se Sunce ne pojavi sa Zapada, a tada neće koristiti vjera onoga ko nije vjerovao prije toga i to je: «…Niti jednom čovjeku neće biti od koristi to što će tada vjerovati, ako prije nije vjerovao…» (Suretu El-En’am: 158) I Sudnji dan će nastupiti, a dvojica ljudi će imati rašireno platno, koje niti će pazariti, niti će ga saviti. I nastupiće Sudnji dan, a čovjek će nositi mlijeko deve muzare i neće ga popiti. I nastupiće Sudnji dan, a stoka će doći do korita i neće se napojiti. I nastupiće Sudnji dan, a čovjek će prinijeti zalogaj ustima i neće ga pojesti.” (Buharija)Braćo i sestre! Čuvajmo vrijeme, tu Allahovu, subhanehu ve te’ala, blagodat i budimo svjesni da je dunjaluk ahiretska njiva, pa zasijmo tu njivu najljepšim usjevima, a to su dobra djela!
Gospodaru, očisti nas od grijeha, učvrsti nas na putu islama, ne dozvoli da pod tegobama pokleknemo, učini nas od onih koji provode vrijeme u robovanju Tebi, budi nam Milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u džennet društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!Sarajevo: 07. zu-l-ka’de 1431. po H. / 15. oktobar 2010. god.
Hutba: Džamija Kralj Fahd
Nezim Halilović Muderris
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
USTRAJNOST (EL-ISTIKAMETU)Braćo i sestre u islamu! Danas 14. zu-l-ka’de 1431.H., 22. oktobra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa Ustrajnost (El-Istikametu). Mišljenja sam da je ova tema uvijek aktuelna za svakog muslimana i muslimanku, a posebno u ovom našem vremenu u kojem su neki od nas posustali, drugi gube nadu, treći su razočarani i tako redom. A ne smijemo mi mu’mini biti takvi, već trebamo biti jaki i svakim novim danom jači, sa čvrstom vjerom i tevekkulom (oslanjanjem) na Allaha, subhanehu ve te’ala, i nadom i željom za sreću na obadva svijeta. Nikada ne smijemo pokleknuti, niti se kajati zbog dobra koje smo učinili, već nam svaka nova poteškoća treba biti poticajem da budemo još bolji, ustrajniji i strpljiviji.
Kaže Allah, subhahenu ve te’ala, u 30. ajetu Sure Fussilet:
إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمْ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ
Onima koji govore: «Gospodar naš je Allah», pa ustraju – dolaze meleki: «Ne bojte se i ne žalostite se i radujte se džennetu koji vam je obećan!”Prenosi Ibn Abbas, radijallahu anhu, da je povod objave citiranog ajeta, direktno vezan za Ebu Bekra Es-Siddika, radijallahu anhu, kojem su mušrici govorili: “Naš Gospodar je Allah, a meleki Njegove kćeri i naši zagovornici kod Njega!” Na to je Ebu Bekr Es-Siddik, radijallahu anhu, kazao: “رَبُّنَا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَمُحَمَّدٌ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، فَاسْتَقَامَ” «Naš Gospodar je Allah, koji nema druga i Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, je Njegov rob i Poslanik, pa u tome ustraje!”
A u 13. ajetu Sure Al-Ahkaf, stoji:
إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ
Oni koji govore: «Naš Gospodar je Allah!» – i ustraju, neka se ničega ne boje i ni za čim ne tuguju!
Prema tome, za one koji su ustrajni na Allahovu, subhanehu ve te’ala, putu nema razloga za strah i žalost, jer su vjernici uvijek na dobitku, kao što stoji u predaji koju bilježi imam Muslim:
عَنْ صُهَيْبٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “عَجَبًا لِأَمْرِ الْمُؤْمِنِ، إِنَّ أَمْرَهُ كُلُّهُ خَيْرٌ، وَلَيْسَ ذَلِكَ إِلَّا لِلْمُؤْمِنِ، إِنْ أَصَابَتْهُ سَرَّاءُ شَكَرَ فَكَانَ خَيْرًا لَهُ، وَإِنْ أَصَابَتْهُ ضَرَّاءُ صَبَرَ فَكَانَ خَيْرًا لَهُ” (مسلم)
Prenosi Suhejb, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Čudno je stanje mu’mina i tako nije nikome, osim mu’minu; ako ga zadesi dobro, bude zahvalan, pa mu je dobro i ako ga zadesi teškoća, strpi se i bude mu dobro.” (Muslim)Slušajući hadise Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, dolazimo do zaključka da su njegove hutbe, kao i odgovori na pitanja koja su postavljali ashabi, bile sažete i do kraja jasne. U prilog tome je i hadis koji bilježi imam Muslim:
عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الثَّقَفِيِّ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قُلْ لِي فِي الْإِسْلَامِ قَوْلًا لَا أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا بَعْدَكَ وَفِي حَدِيثِ أَبِي أُسَامَةَ غَيْرَكَ قَالَ: قُلْ آمَنْتُ بِاللَّهِ فَاسْتَقِمْ (مسلم)
Prenosi se od Sufjana Ibn Abdullaha Es-Sekafija, da je rekao: “Allahov Poslaniče, reci mi nešto o islamu, da nakon toga ne moram više nikoga pitati!” Reče: “Reci, vjerujem u Allaha i potom ustraj u tome!” (Muslim)
Kada bi neko nas upitao slično pitanje, mi bi imali potrebu za ciklusom predavanja i opet ne bi sve kazali, a naš Poslanik i učitelj, sallallahu alejhi ve sellem, odgovara u jednoj rečenici.Imam Tirmizija bilježi predaju:
عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الثَّقَفِيِّ قَالَ قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ حَدِّثْنِي بِأَمْرٍ أَعْتَصِمُ بِهِ قَالَ: قُلْ رَبِّيَ اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقِمْ! قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَخْوَفُ مَا تَخَافُ عَلَيَّ فَأَخَذَ بِلِسَانِ نَفْسِهِ ثُمَّ قَالَ هَذَا!” (ترميذى)
Prenosi se od Sufjana ibn Abdullaha Es-Sekafija: Rekao sam: “O Allahov Poslaniče, reci mi nešto čega se trebam držati!” Pa je rekao: «Reci, moj Gospodar je Allah, a potom ustraj u tome!» Rekao sam: «Allahov Poslaniče, čega se najviše bojiš za mene?» Pa je dohvatio svoj jezik i rekao: “Ovoga!» (Tirmizija)
Odgovor na drugo pitanje je vrlo interesantan i o njemu bi svi trebali razmisliti, jer mnogo je toga što bespotrebno govorimo, a potom se kajemo, radi krivo izgovorenih riječi, koje se više ne mogu vratiti.Ebu Bekr Es-Siddik, radijallahu anhu, je tumači dio ovog hadisa na slijedeći način:
وَرُوِيَ عَنْ أَبِي بَكْرٍ الصِّدِّيقِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ: “ثُمَّ اسْتَقَامُوا” لَمْ يُشْرِكُوا بِاللهِ شَيْئًا.
Prenosi se da je Ebu Bekr Es-Siddik rekao: “Zatim ustraju”, znači: “Nisu Allahu pripisali nikoga za druga!”
وَرُوِىَ أَنَّ أَبَى بَكْرٍ قَالَ لِأَصْحَابِهِ: مَا تَقُولُونَ فِي هَاتَيْنِ الْآيَتَيْنِ “إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا” وَ “الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ” فَقَالُوا: إِسْتَقَامُوا فَلَمْ يُذْنِبُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِخَطِيئَةٍ; فَقَالَ أَبُو بَكْرٍ: لَقَدْ حَمَلْتُمُوهَا عَلَى غَيْرِ الْمَحْمَلِ “قَالُوا رَبُّنَا اللهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا” فَلَمْ يَلْتَفِتُوا إِلَى إِلَهٍ غَيْرِهِ “وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ” بِشِرْكٍ “أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ”.
Prenosi se da je Ebu Bekr rekao svojim drugovima: “Šta kažete za ova dva ajeta: «Oni koji govore: «Naš Gospodar je Allah!» i zatim ustraju na pravom putu», i «Biće sigurni samo oni koji vjeruju i vjerovanje svoje s’ zulumom ne miješaju», pa su rekli: “Koji ustraju, ne griješe, niti svoju vjeru s’ ne kvare grijehom”, pa je Ebu Bekr rekao: “Vi ste to pogrešno razumjeli. «Koji kažu: Naš Gospodar je Allah» i ne obraćaju se drugom gospodaru, i «..i vjerovanje svoje s’ zulumom ne miješaju» sa širkom (pripisivanjem druga Allahu, dželle še’nuhu) «oni će biti sigurni i na pravom putu!»
وَقَالَ عُثْمَانٌ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: ثُمَّ أَخْلَصُوا الْعَمَلَ لِلَّهِ.
Rekao je Osman, radijallahu anhu: »Potom iskreno čine doboro u ime Allaha!«
وَقَالَ عَلِيٌّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ: ثُمَّ أَدُّوا الْفَرَائِضَ.
Alija, radijallahu anhu, kaže: »Potom izvršavaju fardove!«
وَكَانَ الْحَسَنُ إِذَا قَرَأَ هَذِهِ الْآيَةَ قَالَ: اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبُّنَا فَارْزُقْنَا الْاِسْتِقَامَةَ.
Kada bi Hasan proučio ovaj ajet, rekao bi: »Gopodaru, Ti si naš Gospodar i podari nam ustrajnost!«
Kaže Allah, subhanehu ve te’ala, u 82. Ajetu Sure El-En’am:
الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُوْلَئِكَ لَهُمْ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ
Biće sigurni samo oni koji vjeruju i vjerovanje svoje s’ zulumom (mnogoboštvom) ne miješaju; oni će biti na pravom putu.
Pojašnjenje citiranom ajetu nalazimo u predaji koju bilježe imami Buharija i Muslim:
عَنْ ابْنِ مَسْعُودٍ لمَاَّ نَزَلَتْ “الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ”، شَقَّ ذَلِكَ عَلَى أَصْحَابِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَالُوا: أَيُّنَالَمْ يَظْلِمْ نَفْسهُ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “لَيْسَ هُوَ كَمَا تَظُنُّونَ إِنَّمَا هُوَ كَمَا قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ “يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ” (لقمان: 13) “وَهُمْ مُهْتَدُونَ” أَيْ فِي الدُّنْيَا. (الصحيحين)
U dva Sahiha stoji predaja od Ibn Mes’uda, da kada je objavljeno: »Biće sigurni samo oni koji vjeruju i koji vjerovanje svoje s’ zulumom (nasiljem – mnogoboštvom) ne miješaju (ili u doslovnom jezičkom značenju: …koji svoje vjerovanje nisu sa zulumom pomiješali« da je to teško palo ashabima Muhammeda, sallallahu alejhi ve sellem, pa su kazali: Ko od nas nije učinio zulum sebi? Pa je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: »To nije tako kako vi razumijete, već onako kako je Lukman kazao svome sinu: »Moj sine ne čini širk Allahu, jer je širk veliko nasilje (grijeh) (Suretu Lukman, 13) »oni će biti na pravom putu« tj. na dunjaluku. (Buharija i Muslim)Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem, nam preporučuje da budemo što više u ibadetu, te da u onome što budemo činili, makar to bilo neznatno, budemo uporni, kao što stoji u predaji koju bilježi imam Buharija:
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “يَا أَيُّهَا النَّاسُ عَلَيْكُمْ مِنَ الْأَعْمَالِ مَا تُطِيقُوَن فَإِنَّ اللهَ لَا يَمَلُّ حَتَّى تَمَلُّوا، وَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللهِ مَا دُووِمَ عَلَيْهِ وَإِنْ قَلَّ” (بخاري)
Prenosi, Aiša, radijallahu anha, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Činite onoliko koliko možete, jer Allahu neće dosaditi (da vas nagrađuje) sve dok vama ne dosadi (da činite dobro)! Najdraža djela (dobra) Allahu su ona koja se stalno čine, makar bila mala.” (Buharija)Braćo i sestre, budimo od onih koji su ustrajni na Allahovu, subhanehu ve te’ala, putu, od onih koji se nadaju Njegovoj, subahnehu ve te’ala, milosti, jer Njegova milost nadilazi Njegovu srdžbu, nemojmo se kolebati, niti smijemo posustati, a kada nam bude teško, imajmo na umu da su kroz teža stanja prolazili Allahovi poslanici i miljenici, pa su ustrajali na istini, nadajući se samo Njegovoj, subhanehu ve te’ala, pomoći i milosti i natječimo se u dobru!
Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, učini nas od onih koji samo Tebi na ruku i sedždu padaju, sačuvaj nas iskušenja koja ne možemo podnijeti, učini nas ustrajnim na Tvome putu, učini našu djecu radostima naših očiju i srca, budi nam milostiv na Sudnjem danu i uvedi nas u džennete u društvu: poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
Sarajevo: 14. zu-l-ka’de 1431. po H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
22. oktobar 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيِمِ
ZAVIDNOST – TEŠKA BOLESTBraćo i sestre u islamu! Danas 26. zu-l-ka’de 1430.H., 29. oktobra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa Zavidnost – teška bolest.
Zavidnost je braćo i sestre negativna ljudska osobina, koja se izražava u negativnom stavu prema drugoj osobi, koja posjeduje nešto što zavidnik nema, bez obzira da li se radilo o pozitivnoj osobini druge osobe, njenoj porodici, fizičkom izgledu, posjedovanju materijalnih dobara i drugog, u želji da to dobro koje posjeduje druga osoba bude mu uskraćena. Postoje različite vrste i nivoi zavidnosti, koje mogu varirati od zlobe u duši, preko blagog neprijateljstva, do otvorene agresivnosti i sreće koja obuzima zavidnika, kada to dobro ode od druge osobe.
Zavidnost je braćo i sestre, stara opaka bolest, prisutna i u ovom našem vremenu, a nje se svaki iskreni vjernik mora dobro čuvati, jer ona uništava vjeru ljudi, potpuno kida njihove međusobne komunikacije i biva uzrokom drugih velikih grijeha.
Braćo i sestre, žalosno je da ima mnogo onih koji se raduju tuđoj nesreći, a tužni su kad musliman uznapreduje i dođe do položaja ili imetka. Tako se ponašaju dvoličnjaci, o kojima Allah, subhanehu ve te’ala, kaže u 120. ajetu Sure Ali Imran:
إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُوا بِهَا وَإِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ
Ako kakvo dobro dočekate, to ih ozlojedi, a zadesi li vas kakva nevolja, obraduju joj se. Ako budete strpljivi i ono što vam se zabranjuje izbjegavali, njihovo lukavstvo vam neće nimalo nauditi. Allah, zaista, dobro zna ono što oni rade.
A u 109. ajetu Sure El-Bekare, Allah, dželle še’nuhu, govoreći o mržnji Ehlu-l-Kitaba, kaže:
وَدَّ كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِِنْ بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّاراً حَسَدًا مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِم مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
Mnogi sljedbenici Knjige jedva bi dočekali da vas, pošto ste postali vjernici, vrate u nevjernike iz lične zlobe (zavisti) svoje, iako im je Istina poznata; ali vi oprostite i preko toga pređite dok Allah Svoju odluku ne donese! Allah, zaista sve može.Na veoma slikovit način Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, upozorava na opasnost zavidnosti, pa u hadisu koji bilježi imam Ebu Davud, kaže:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “إِيَّاكُمْ وَالْحَسَدُ، فَإِنَّ الْحَسَدَ يَأْكُلُ الْحَسَنَاتِ كَمَا تَأْكُلُ النَّارُ الْحَطَبَ.” (أبو داود)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Čuvajte se zavidnosti, jer zavidnost uništava dobra djela kao što vatra uništava drva!” (Ebu Davud)
U drugoj predaji koju bilježi imam Muslim stoji:
عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَانًا وَلاَ يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلاَثٍ.” (مسلم)
Prenosi Enes ibn Malik, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Nemojte jedni druge mrziti, nemojte jedni drugima zaviditi, niti jedni drugima okretati leđa (prekidati međusobne komunikacije), nego budite Allahovi robovi, braća! Nije dozvoljeno muslimanu da napusti brata (muslimana) duže od tri dana.” (Muslim)Razlozi zavidnosti su: mržnja, neprijateljstvo, oholost, samodopadanje, strah od gubljenja položaja, ljubav prema ugledu i karijeri, skrivena škrtost i pokvarenost. Zavidnošću se zavidnik udružuje sa Iblisom i nevjernicima koji žele nesreću i propast vjernicima.
Onaj kome se zavidi, biva očišćen od grijeha time što se prema njemu čini nepravda, koja prerasta u ogovaranje ili čak potvaranje, tako da će se od zavidnika na Sudnjem danu oduzimati dobra djela, sve dok ne postane pravi gubitnik, koji je u zlobi živio dunjalučki život, a na budućem svijetu je pravi bijednik, koji je potpno bankrotirao.
Braćo i sestre, naš Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nas upozorava na dvije opake bolesti, pa u hadisu koji bilježi imam Tirmizija, stoji:
عَنِ زُبَيْرِ بْنِ عَوَّامِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “دَبَّ إِلَيْكُمْ دَاءُ الْأُمَمِ الْحَسَدُ وَالْبَغْضَاءُ، هِيَ الْحَالِقَةُ، لاَ أَقُولُ تَحْلِقُ الشَّعْرَ وَلَكِنْ تَحْلِقُ الدِّينَ” (الترمذي)
Prenosi Zubejr ibn Avvam, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Među vas se uvukla bolest prijašnjih naroda, zavidnost i mržnja, ne kažem da briju (uklanjaju) dlake, već briju vjeru!” (Tirmizija)Zavidnost u smislu želje da i mi posjedujemo neke vrline, se ne smatra zavidnošću, već iskrenom željom, kao što stoji u Muttefek predaji, koju prenosi Abdullah ibn Mes’ud, radijallahu anhu:
عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: “لاَ حَسَدَ إِلاَّ فِي اثْنَتَيْنِ، رَجُلٌ آتَاهُ اللهُ مَالاً، فَسَلَّطَهُ عَلىَ هَلْكَتِهِ فِي الْحَقِّ، وَ رَجُلٌ آتَاهُ اللهُ الْحِكْمَةَ، فَهُوَ يَقْضِي بِهَا، وَيُعَلِّمُهَأ” (متفق عليه)
Prenosi Abdullah ibn Mes’ud, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Nema zavidnosti izuzev dvojici: čovjeku kome je Allah podario imetak, pa ga on troši na putu istine i čovjeku kome je Allah darovao mudrost, pa on po njoj sudi i podučava druge! (Muttefek alejh)
Sve dok se ne pojavi zavidnost, ljudi će biti u dobru, kao što stoji u hadisu:
عَنْ ضَمْرَةَ بْنِ ثَعْلَبَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “لاَ يَزَالُ النَّاسُ بِخَيْرٍ مَا لَمْ يَتَحَاسَدُوا” (الطبراني)
Prenosi Damre ibn Sa’leba, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ljudi će biti u dobru sve dok ne budu zavidili!“ (Et-Taberani)Na nama je braćo i sestre da se utječemo našem Stvoritelju od raznih zala, među kojima je i zavidnost, na što ukazuje kratka Kur’anska sura El-Felek:
قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ(1) مِن شَرِّ مَا خَلَقَ(2) وَمِن شَرِّ غَاسِقٍ إِذَا وَقَبَ(3) وَمِن شَرِّ النَّفَّاثَاتِ فِي الْعُقَدِ(4) وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ(5)
Reci: “Tražim zaštitu u Gospodara svitanja.(1) Od zla onog šta stvara.(2) I od zla tame kad zamrači.(3) I od zla onih koje pušu u čvorove.(4) I od zla zavidnika kad zavidi!(5)
Ovo je braćo i sestre naredba Gospodara svjetova, pa utječimo se samo Njemu od od svakog zla, pa i zla zavidnika, koji zavidi, zavidnika koji ispoljava svoju zavidnost, ali i onoga koji je prikriva!Kao vjernici smo dužni kada vidimo neko dobro kod brata muslimana, da mu poželimo u njemu bereket, a ta naša iskrena dova može biti uzrokom da i nas Allah, dželle še’nuhu, počasti sa istom blagodati.
عَنْ أََبِي أُمَامَةَ بْنِ سَهْلِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللّهَِ صَلّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “إِذَا رَأَى أَحَدُكُمْ مِنْ أَخِيهِ مَا يُعْجِبُهُ فَلْيَدْعُ لَهُ بِالْبَرَكَةِ.” (أحمد)Prenosi Ebu Umame bin Sehl, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada neko od vas vidi kod svoga brata ono što mu se dopada, neka mu poželi bereket!“ (Ahmed)
Blago svakom vjerniku čije srce Allah, subhanehu ve tea’ala, očisti od ove teške bolesti, koja nagriza ljudska srca i sa sobom donosi i druge bolesti duša!
Braćo i sestre, čuvajmo se zavidnosti, budimo od onih koje raduje svako dobro koje zadesi brata muslimana i muslimanku i molimo Allaha, dželle še’nuhu, da im u tome podari radosti na obadva svijeta, a to je uistinu prava sreća!
Molim Allaha, subhanehu ve te’ala, da nas učvrsti na putu islama, da nas sačuva iskušenja koja nećemo moći podnijeti, da nas sačuva zavodnosti, laži, potvore, ogovaranja, prenošenja tuđih riječi i svih bolesti duša, da nam oprosti grijehe i uvede nas u obećani džennet, u društvu sa poslanicima, iskrenim, šehidima i dobrim ljudima!
Sarajevo: 26. zu-l-ka’de 1431. po H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
29. oktobar 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
DOVA – ORUŽJE MU’MINABraćo i sestre u islamu! Danas 20. zu-l-hidždže 1431.H., 26. novembra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa Dova – oružje mu’mina. Dova je braćo i sestre moramo priznati, nepoznanica velikog broja nas, a veoma nam je potrebna, jer je dova naš snažan oslonac i oružje, pogotovo ako imamo na umu da se dova onih kojima je učinjeno nasilje ne odbija, a nama Bošnjacima je učinjena velika nepravda i nad nama je počinjen stravičan zločin i nasilje. Zato, ne škrtarimo sa našim dovama, a naš Gospodar Kojem upućujemo dove je Svemoćan i On nas neće ostaviti uskraćenim i poniženim!
U mnogim Kur’anskim ajetima, u različitim kontekstima, se spominje dova, a kada se ima u vidu kao što Kur’an kaže, da je „čovjek stvoren slabim” “وَ خُلِقَ الإِنْسَانُ ضَعِيفًا”, onda mu je dova i te kako potrebna i to iskrena dova, kojom se obraća svome Gospodaru i samo od Njega pomoć traži. U islamu braćo i sestre nema posrednika između Allaha, subhanehu ve te’ala, i roba koji traži.
Riječ dova (du’a) je arapskog porijekla i nastala je od glagola de’a, jed’u. Du’a (dova) u prijevodu na bosanski jezik znači: zov, poziv, dozivanje, prizivanje, molitva, moljenje, molba…
Kur’an u sebi sadrži mnogo dova, a prva Kur’anska sura, El-Fatiha i posljednje dvije Kur’anske sure su dove, tako da Kur’an započinje i završava se dovom.
Kaže Allah, dželle še’nuhu, u 186. ajetu Sure El-Bekare:
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُواْ لِي وَلْيُؤْمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ
Kada te upitaju o Meni Moji robovi, ti im reci da sam Ja blizu, uslišavam dovu onoga koji moli, kada Me zamoli, pa nek se i oni Meni odazovu i nek Me vjeruju, ne bi li bili na pravom putu!Allah, subhanehu ve te’ala, je kako stoji u citiranom ajetu blizu Svojih robova i On se odaziva na njihove dove, a mi kao Njegova stvorenja smo dužni da poslušamo Njegov poziv i da u Njega čvrsto vjerujemo.
Kur’an spominje i dove poslanika, kao što su: Nuh, alejhis-selam, Ibrahim, alejhis-selam, Zekerijja, alejhis-selam, Junus, alejhis-selam, Idris, alejhis-selam, Jakub, alejhis-selam, Jusuf, alejhis-selam i Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem.
Kur’an ne samo da je preporučio dovu putem ukazivanja na Allahove, subhanehu ve te’ala, poslanike, koji su Mu mnogo upućivali dove, već je dovu naredio, što potvrđuje 60. ajet Sure Gafir:
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ
Gospodar vaš je rekao: „Zovite Me (dovu Mi činite), Ja ću vam se odazvati! Uistinu, oni koji se budu oholili prema robovanju Meni, ući će u džehennem poniženi.
Dove koje upućujemo našem Gospodaru, mogu biti upućene različitim Njegovim imenima, kao što stoji u 110. ajetu Sure El-Isra’:
قُلِ ادْعُواْ اللَّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَيًّا مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى…
Reci: „Zovite: ‘Allah’ ili zovite: ‘Milostivi’, a kako god Ga budete zvali, Njegova su imena najljepša…
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u kratkom hadisu koji bilježi imam Tirmizija definiše dovu riječima:
عَنِ النُّعْمَانَ بْنَ بَشِيرٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “الدُّعَاءُ هُوَ الْعِبَادَةُ” (الترمذي)
Prenosi En-Nu’man bin Bešir, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Dova je ibadet!” (Tirmizija)Allah, dželle še’nuhu, dovi daje posebnu počast, kao što stoji u hadisu, koji bilježi imam Tirmizija:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لَيْسَ شَيْءٌ أكْرَمَ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى مِنْ الدُّعَاءِ” (الترمذي)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kod Allaha nema ništa plemenitije od dove!” (Tirmizija)
Kada je to tako, braćo i sestre, upućujmo iskrene dove Allahu, subhanehu v ete’ala, Kojem pripadaju sva Vlast i Moć i Koji se raduje našim dovama!Mi smo kao vjernici dužni da se samo Allahu, dželle še’nuhu, obraćamo i da od Njega pomoć tražimo, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Tirmizija:
عَنْ ابْنِ عَبَّاسَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَلِ اللهَ، وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللهِ.” (الترمذي)
Prenosi Ibn Abbas, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada moliš, moli Allaha, a kada tražiš pomoć, traži od Allaha!” (Tirmizija)
Allah, subhanehu ve te’ala, od svojih iskrenih robova prima dove, koje ne sadrže grijeh, niti kidanje rodbinskih veza. U tom smislu je i hadis koji bilježi imam Ahmed:
عَنْ أَبيِ سَعِيدِ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَدْعُو بِدَعْوَةٍ لَيْسَ فِيهَا إِثْمٌ وَلاَ قَطِيعَةُ رَحِمٍ إِلاَّ أَعْطَاهُ اللهُ بِهَا إِحْدَى ثَلاَثٍ: إِمَّا أَنْ يُعَجِّلَ لَهُ دَعْوَتَهُ، وَإِمَّا إِنْ يَدَّخِرَ لَهُ، وَإِمَّا إِنْ يَكُفَّ عَنْهُ مِنَ السُّوءِ بِمِثْلِهَا.” قَالُوا: “إِذَنْ نَكْثُرُ؟” قَالَ: “اللهُ أَكْثَرُ.” (أحمد)
Prenosi Ebu Seid El-Hudri, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Svaki musliman, koji zamoli neku želju, u kojoj nema grijeha ni kidanja rodbinskih veza, Allah mu dadne jedno od troga; želji mu odmah udovolji ili mu ostavi za budući svijet ili ga sačuva od sličnog zla.” Rekoše: “Onda ćemo mnogo doviti!?” Reče: “Allah može (dati) više.” (Ahmed)Dova, braćo i sestre može promijeniti kader, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Ahmed:
عَنْ ثَوْبَانَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لاَ يَرُدُّ الْقَدَرَ إِلاَّ الدُّعَاءُ، وَلاَ يَزِيدُ فِي الْعَمَلِ إِلاَّ الْبِرُّ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيُحْرَمُ الرِّزْقَ بِالذَّنْبِ.” (أحمد)
Prenosi Sevban, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kader ne mijenja ništa osim dove, dobra djela ne povećava osim dobročinstvo i čovjeku će biti uskraćena opskrba zbog grijeha!” (Ahmed)
Muslimani kada jedni za druge upućuju dove, Allah, subhanehu ve te’ala, preko svojih meleka im obećava isto, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Muslim:
عَنْ أَبيِ الدَّرْدَاءَ رَضِيَ اللَهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَدْعُو لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ إِلاَّ قَالَ الْمَلَكُ الْمُوَكَّلُ: “وَلَكَ بِمِثْلِ.” (مسلم)
Prenosi Ebu Ed-Derda’, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Nema niti jednog muslimana koji moli u odsustvu za svoga brata, a da melek zadužen za njega ne kaže: “I tebi isto tako!” (Muslim)Kako je lijep i poticajan ovaj hadis, braćo i sestre, pa zato molimo u odsustvu za našu braću i sestre, jer ćemo za to imati dovu meleka, a naš Gospodar će nam podariti isto i mnogo više od toga, jer su kod Njega riznice nebesa i Zemlje!
Trojici će dova biti primljena, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Tirmizija:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “ثَلاَثَةٌ لاَ تُرَدُّ دَعْوَتُهُمْ: الصَّائِمِ حِتَّى يُفْطِرُ، وَالْإِمَامِ الْعَادِلِ، وَدَعْوَةُ الْمَظْلُومِ، يَرْفَعُهَا اللهُ فَوْقَ الْغَمَامِ، وَيَفْتَحُ لَهَا أَبْوَابَ السَّمَاءِ وَيَقُولُ الرَّبُّ: “وَعِزَّتِي لَأَنْصُرَنَّكَ وَلَوْ بَعْدَ حِينٍ.” (الترمذي)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Trojici se dova ne odbija: postaču dok se ne omrsi, pravednom vladaru i mazlumu (osobi kojoj se čini nepravda). Nju Allah uzdiže iznad oblaka i kaže Gospodar: “Tako mi Moje veličine, pomoći ću ti makar malo pričekao!” (Tirmizija)Kada imamo na umu ove riječi Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, dužni smo da se iskreno obraćamo Allahu, dželle še’nuhu, u dovama koje izbijaju iz naših duša, a Njegove, subhanehu ve te’ala, riznice su nepresušne! Koristimo posebne trenutke, u kojima se dova ne odbija, a u petak ima jedan trenutak u kojem se dove primaju, bez odgađanja, pa se trudimo da pronađemo taj trenutak i obilježimo dovom!
Braćo i sestre, budimo od onih koji upućuju iskrene dove Allahu, subhanehu ve te’ala, i pripremajmo se za Dan polaganja računa!Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, ne iskušavaj nas sa onim što nećemo moći podnijeti, učini nas od onih koji uče iskrene dove, uputi našu djecu i naše potomke i učini ih časnim pripadnicima ummeta, budi nam milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u džennetu, društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
Sarajevo: 20. zu-l-hidždže 1430.H. Hutba: Džamija”Kralj Fahd”
26. novembar 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
DOVA – ORUŽJE MU’MINABraćo i sestre u islamu! Danas 20. zu-l-hidždže 1431.H., 26. novembra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa Dova – oružje mu’mina. Dova je braćo i sestre moramo priznati, nepoznanica velikog broja nas, a veoma nam je potrebna, jer je dova naš snažan oslonac i oružje, pogotovo ako imamo na umu da se dova onih kojima je učinjeno nasilje ne odbija, a nama Bošnjacima je učinjena velika nepravda i nad nama je počinjen stravičan zločin i nasilje. Zato, ne škrtarimo sa našim dovama, a naš Gospodar Kojem upućujemo dove je Svemoćan i On nas neće ostaviti uskraćenim i poniženim!
U mnogim Kur’anskim ajetima, u različitim kontekstima, se spominje dova, a kada se ima u vidu kao što Kur’an kaže, da je „čovjek stvoren slabim” “وَ خُلِقَ الإِنْسَانُ ضَعِيفًا”, onda mu je dova i te kako potrebna i to iskrena dova, kojom se obraća svome Gospodaru i samo od Njega pomoć traži. U islamu braćo i sestre nema posrednika između Allaha, subhanehu ve te’ala, i roba koji traži.
Riječ dova (du’a) je arapskog porijekla i nastala je od glagola de’a, jed’u. Du’a (dova) u prijevodu na bosanski jezik znači: zov, poziv, dozivanje, prizivanje, molitva, moljenje, molba…
Kur’an u sebi sadrži mnogo dova, a prva Kur’anska sura, El-Fatiha i posljednje dvije Kur’anske sure su dove, tako da Kur’an započinje i završava se dovom.
Kaže Allah, dželle še’nuhu, u 186. ajetu Sure El-Bekare:
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُواْ لِي وَلْيُؤْمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ
Kada te upitaju o Meni Moji robovi, ti im reci da sam Ja blizu, uslišavam dovu onoga koji moli, kada Me zamoli, pa nek se i oni Meni odazovu i nek Me vjeruju, ne bi li bili na pravom putu!Allah, subhanehu ve te’ala, je kako stoji u citiranom ajetu blizu Svojih robova i On se odaziva na njihove dove, a mi kao Njegova stvorenja smo dužni da poslušamo Njegov poziv i da u Njega čvrsto vjerujemo.
Kur’an spominje i dove poslanika, kao što su: Nuh, alejhis-selam, Ibrahim, alejhis-selam, Zekerijja, alejhis-selam, Junus, alejhis-selam, Idris, alejhis-selam, Jakub, alejhis-selam, Jusuf, alejhis-selam i Muhammed, sallallahu alejhi ve sellem.
Kur’an ne samo da je preporučio dovu putem ukazivanja na Allahove, subhanehu ve te’ala, poslanike, koji su Mu mnogo upućivali dove, već je dovu naredio, što potvrđuje 60. ajet Sure Gafir:
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ
Gospodar vaš je rekao: „Zovite Me (dovu Mi činite), Ja ću vam se odazvati! Uistinu, oni koji se budu oholili prema robovanju Meni, ući će u džehennem poniženi.
Dove koje upućujemo našem Gospodaru, mogu biti upućene različitim Njegovim imenima, kao što stoji u 110. ajetu Sure El-Isra’:
قُلِ ادْعُواْ اللَّهَ أَوِ ادْعُواْ الرَّحْمَنَ أَيًّا مَّا تَدْعُواْ فَلَهُ الأَسْمَاء الْحُسْنَى…
Reci: „Zovite: ‘Allah’ ili zovite: ‘Milostivi’, a kako god Ga budete zvali, Njegova su imena najljepša…
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u kratkom hadisu koji bilježi imam Tirmizija definiše dovu riječima:
عَنِ النُّعْمَانَ بْنَ بَشِيرٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “الدُّعَاءُ هُوَ الْعِبَادَةُ” (الترمذي)
Prenosi En-Nu’man bin Bešir, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Dova je ibadet!” (Tirmizija)Allah, dželle še’nuhu, dovi daje posebnu počast, kao što stoji u hadisu, koji bilježi imam Tirmizija:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لَيْسَ شَيْءٌ أكْرَمَ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى مِنْ الدُّعَاءِ” (الترمذي)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kod Allaha nema ništa plemenitije od dove!” (Tirmizija)
Kada je to tako, braćo i sestre, upućujmo iskrene dove Allahu, subhanehu v ete’ala, Kojem pripadaju sva Vlast i Moć i Koji se raduje našim dovama!Mi smo kao vjernici dužni da se samo Allahu, dželle še’nuhu, obraćamo i da od Njega pomoć tražimo, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Tirmizija:
عَنْ ابْنِ عَبَّاسَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “إِذَا سَأَلْتَ فَاسْأَلِ اللهَ، وَإِذَا اسْتَعَنْتَ فَاسْتَعِنْ بِاللهِ.” (الترمذي)
Prenosi Ibn Abbas, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada moliš, moli Allaha, a kada tražiš pomoć, traži od Allaha!” (Tirmizija)
Allah, subhanehu ve te’ala, od svojih iskrenih robova prima dove, koje ne sadrže grijeh, niti kidanje rodbinskih veza. U tom smislu je i hadis koji bilježi imam Ahmed:
عَنْ أَبيِ سَعِيدِ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَدْعُو بِدَعْوَةٍ لَيْسَ فِيهَا إِثْمٌ وَلاَ قَطِيعَةُ رَحِمٍ إِلاَّ أَعْطَاهُ اللهُ بِهَا إِحْدَى ثَلاَثٍ: إِمَّا أَنْ يُعَجِّلَ لَهُ دَعْوَتَهُ، وَإِمَّا إِنْ يَدَّخِرَ لَهُ، وَإِمَّا إِنْ يَكُفَّ عَنْهُ مِنَ السُّوءِ بِمِثْلِهَا.” قَالُوا: “إِذَنْ نَكْثُرُ؟” قَالَ: “اللهُ أَكْثَرُ.” (أحمد)
Prenosi Ebu Seid El-Hudri, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Svaki musliman, koji zamoli neku želju, u kojoj nema grijeha ni kidanja rodbinskih veza, Allah mu dadne jedno od troga; želji mu odmah udovolji ili mu ostavi za budući svijet ili ga sačuva od sličnog zla.” Rekoše: “Onda ćemo mnogo doviti!?” Reče: “Allah može (dati) više.” (Ahmed)Dova, braćo i sestre može promijeniti kader, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Ahmed:
عَنْ ثَوْبَانَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لاَ يَرُدُّ الْقَدَرَ إِلاَّ الدُّعَاءُ، وَلاَ يَزِيدُ فِي الْعَمَلِ إِلاَّ الْبِرُّ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيُحْرَمُ الرِّزْقَ بِالذَّنْبِ.” (أحمد)
Prenosi Sevban, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kader ne mijenja ništa osim dove, dobra djela ne povećava osim dobročinstvo i čovjeku će biti uskraćena opskrba zbog grijeha!” (Ahmed)
Muslimani kada jedni za druge upućuju dove, Allah, subhanehu ve te’ala, preko svojih meleka im obećava isto, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Muslim:
عَنْ أَبيِ الدَّرْدَاءَ رَضِيَ اللَهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَدْعُو لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ إِلاَّ قَالَ الْمَلَكُ الْمُوَكَّلُ: “وَلَكَ بِمِثْلِ.” (مسلم)
Prenosi Ebu Ed-Derda’, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Nema niti jednog muslimana koji moli u odsustvu za svoga brata, a da melek zadužen za njega ne kaže: “I tebi isto tako!” (Muslim)Kako je lijep i poticajan ovaj hadis, braćo i sestre, pa zato molimo u odsustvu za našu braću i sestre, jer ćemo za to imati dovu meleka, a naš Gospodar će nam podariti isto i mnogo više od toga, jer su kod Njega riznice nebesa i Zemlje!
Trojici će dova biti primljena, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Tirmizija:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “ثَلاَثَةٌ لاَ تُرَدُّ دَعْوَتُهُمْ: الصَّائِمِ حِتَّى يُفْطِرُ، وَالْإِمَامِ الْعَادِلِ، وَدَعْوَةُ الْمَظْلُومِ، يَرْفَعُهَا اللهُ فَوْقَ الْغَمَامِ، وَيَفْتَحُ لَهَا أَبْوَابَ السَّمَاءِ وَيَقُولُ الرَّبُّ: “وَعِزَّتِي لَأَنْصُرَنَّكَ وَلَوْ بَعْدَ حِينٍ.” (الترمذي)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Trojici se dova ne odbija: postaču dok se ne omrsi, pravednom vladaru i mazlumu (osobi kojoj se čini nepravda). Nju Allah uzdiže iznad oblaka i kaže Gospodar: “Tako mi Moje veličine, pomoći ću ti makar malo pričekao!” (Tirmizija)Kada imamo na umu ove riječi Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, dužni smo da se iskreno obraćamo Allahu, dželle še’nuhu, u dovama koje izbijaju iz naših duša, a Njegove, subhanehu ve te’ala, riznice su nepresušne! Koristimo posebne trenutke, u kojima se dova ne odbija, a u petak ima jedan trenutak u kojem se dove primaju, bez odgađanja, pa se trudimo da pronađemo taj trenutak i obilježimo dovom!
Braćo i sestre, budimo od onih koji upućuju iskrene dove Allahu, subhanehu ve te’ala, i pripremajmo se za Dan polaganja računa!Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, ne iskušavaj nas sa onim što nećemo moći podnijeti, učini nas od onih koji uče iskrene dove, uputi našu djecu i naše potomke i učini ih časnim pripadnicima ummeta, budi nam milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u džennetu, društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
Sarajevo: 20. zu-l-hidždže 1430.H. Hutba: Džamija”Kralj Fahd”
26. novembar 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
HIDŽRA PORUČUJEBraćo i sestre u islamu! Danas 27. zu-l-hidždže 1431.H., 03. decembra 2010. godine, uz Allahovu, dželle še’nuhu, pomoć govorim na temu Hidžra poručuje. Za pomenutu temu sam se opredijelio, jer je u utorak inša-Allah 1. dan Nove 1432. hidžretske godine, a to je prilika da se sjetimo Hidžre, koja spada u red vrlo važnih događaja u historiji islama, sa kojim počinje računanje muslimanskog kalendara.
Hidžra iz Meke u Medinu (Jesrib), 622. godine po Isau, alejhis-selam, je bila veliki i težak zadatak i ispit za ashabe i Muhammeda, sallallahu ‘alejhi ve sellem. Bio je to ispit spremnosti na žrtvu na Allahovu, subhanehu ve te’ala, putu i provjera jačine njihova imana. Hidžra dolazi kao nužnost nakon stavljanja muslimana u totalnu izolaciju, hidžre u Abesiniju, neuspjelih pokušaja da’we u Taifu i svakodnevnih napada na Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, i muslimane.
Hidžra iz Meke u Medinu se desila po Allahovoj, dželle še’nuhu, odredbi i Njegovu dopuštenju. Muslimani su zajedno sa Poslanikom, sallallahu ‘alejhi ve sellem, bili prinuđeni da napuste svoje kuće, rodni kraj i ostave svu imovinu, da bi dobili slobodu o čemu govori 100. ajet Sure En-Nisa:
وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا
Onaj ko se iseli Allaha radi naći će na Zemlji mnogo mjesta, uprkos svojih neprijatelja i slobodu. A onome ko napusti svoj rodni kraj, radi Allaha i Poslanika Njegova, pa ga stigne smrt, nagrada od Allaha njemu je sigurna. – Allah mnogo prašta i milostiv je.Sastanci Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, na Akabi sa muslimanima Medine su bili priprema za hidžru. Prvom susretu na Akakbi, 11. godine po poslanstvu, je prisustvovalo 6 Jesribljana, sa kojima Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, šalje mladog ashaba Mus’aba ibn Umejra, radijallahu ‘anhu, da Medinelije podučava islamu. Na drugom sastanku na Akabi je prisustvovalo 12 ljudi, kada su se prvi put zavjetovali Poslaniku, sallallahu ‘alejhi ve sellem, na vjernost. Na trećem susretu, juna 622.g., kada se daje “Velika prisega” prisustvovala su 73 muškarca i dvije žene. Tom prilikom su se Jesribski muslimani zavjetovali na: 1) Poslušnost i pokornost u činjenu dobra. 2) Opskrbu u olakšici i poteškoći. 3) Naređivanje dobra i zabranjivanje zla. 4) Činjenje dobra u ime Allaha, dželle še’nuhu, i ne bojanje prigovora prijekornika. 5) Potpomaganje Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, kada od njih zatraži pomoć i pružanje mu zaštite kao što štite sami sebe, svoje žene i svoju djecu.
Nakon prihvaćene prisege, jedan od prisutnih muslimana iz Jesriba je upitao: “Znate li vi da to znači objavljivanje rata protiv crvenih i crnih ljudi (protiv cijeloga svijeta)?” Oni odgovoriše potvrdno. Potom je uslijedilo bratsko rukovanje i izabrano je dvanaest poglavara (devet iz plemena Hazredž, a tri iz plemena Evs), sa zadatkom da oni budu odgovorni za provedbu članova Prisege.
Prokleti Iblis nakon sklopljenog ugovora na Akabi sa jednog uzvišenja poziva mušrike da uhvate živog Muhammeda, sallallahu ‘alejhi ve sellem, i njegove ashabe! Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, naređuje prisutnim muslimanima da se raziđu, a oni već pokazuju spremnost da se bore protiv Mekelija, što Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, odbija, jer za to nema dozvolu od Allaha, dželle še’nuhu.
Nakon ovog trećeg susreta na Akabi, Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, naređuje da ashabi počnu sa hidžrom u Medinu, a za oko dva mjeseca, mušrici Meke održavaju Skupštinu, na kojoj se raspravljalo o konačnom i tajnom zadavanju udarca Poslaniku, sallallahu ‘alejhi ve sellem. Sastanku prisustvuje i prokleti Iblis u liku starca iz Nedžda. Tada je prihvaćen prijedlog Ebu Džehla, koji je podržao i prokleti Iblis: Da se iz svakog plemena odabere najsnažniji mladić, da im se podijele ubojite sablje i da svi zajedno ubiju Muhammeda, sallallahu ‘alejhi ve sellem, kako bi se na taj način izbjegla osveta Benu Abdu-l-Menafa, jer bi to u protivnom značio rat protiv svih Mekelija. Donešena je odluka da se odmah pristupi realizaciji plana.Nakon toga dolazi Džibril, koji po vahju od Allaha, dželle še’nuhu, obavještava Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, o zavjeri mušrika i o Allahovoj, dželle še’nuhu, dozvoli da Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, napusti Meku. Džibril mu je odredio vrijeme hidžre, upozorivši ga da te noći ne spava u svojoj postelji.
Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, na ovaj način drži lekciju ashabima i ummetu da odgovorni predstavnici hidžru mogu i smiju činiti među posljednjima, a nikako prvi.
Po padu mraka, mušrički mladići su opkolili kuću, sa ciljem da u ponoć ubiju Muhammeda, sallallahu ‘alejhi ve sellem, o čemu govori 30. ajet Sure El-Enfal:
وَ إِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَ يَمْكُرُونَ وَ يَمْكُرُ اللهُ وَ اللهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ
I kada su ti nevjernici zamke pleli, da bi te u tamnicu bacili ili te ubili ili te protjerali; oni su zamke pleli, a Allah ih je ometao, jer to Allah najbolje zna!”Hidžra u Medinu je za razliku od hidžre u Abesiniju, bila farz svakom muslimanu, jer se u Medini trebala formirati jaka zajednica, koja će moći štititi interese islama i muslimana.
Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, je napustio Meku 27. noć mjeseca safera (12. septembar 622. god.). U njegovoj postelji ostaje amidžić Alija, radijallahu ‘anhu, a on izlazi iz svoje kuće neprimijećen. I ovo je još jedna lekcija za ummet, da naši bližnji trebaju da se žrtvuju zajedno sa nama…
Dalje je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, nastavio sa Ebu Bekrom Es-Siddikom, radijallahu ‘anhu, do pećine Sevr, gdje se zadržavaju tri dana. Mekelije organiziraju potjeru, koja hvala Allahu, dželle še’nuhu, ne uspijeva. Na putu do Medine, Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, i Ebu Bekra, radijallahu ‘anhu, je vodio iskusni vodič Abdullah ibn Urejke El-Lejsi. U mjesto Kuba je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, zajedno sa Ebu Bekrom, radijallahu ‘anhu, stigao 8. rebiu-l-evela (23. septembra) 622. godine. Muslimani su bili presretni dolaskom Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, koji je na putu hidžre (420 kilometara) proveo 11 dana. Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, je prolazeći kroz mjesto Kuba, u njemu izgradio mesdžid i obavio prvu džumu-namaz, a po dolasku u Medinu je izgradio džamiju.U Medini ensarije (pomagači) bratski prihvataju muhadžire i sa njima dijele i dobro i zlo, sa njima dijele svoje imetke i bratime se.
O karakteru ensarija Allah, dželle še’nuhu, kaže u 9. ajetu Sure El-Hašr:
وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمْ الْمُفْلِحُونَ
I onima koji su Medinu za življenje izabrali i domom prave vjere još prije njih učinili; oni vole one koji im se doseljavaju i u grudima svojim nikakvu tegobu, zato što im se daje ne osjećaju i više vole njima nego sebi, mada im je i samima potrebno. A oni koji se uščuvaju pohlepe, oni će sigurno uspjeti!Hidžra je promijenila tok historije čovječanstva. U Medini, odredištu hidžre, pojačava se da’wa i uspostavlja islamska vlast. Tu se udaraju temelji velike islamske države koja je oslobađala ljude iz ropstva ljudima, robovanju Allahu, dželle še’nuhu, Gospodaru Svjetova.
Medinski period se može podijeliti u tri dijela: 1) Pozivanje u islam i odupiranje smutljivcima koji su sarađivali sa neprijateljima islama izvan Medine. Ovaj period se okončava primirjem na Hudejbiji, 6. godine po hidžri. 2) Primirje sa vođama plemena i traje do oslobađanja Meke, ramazana 8. godine po hidžri. U ovom periodu Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, poziva susjedne vladare u islam. 3) Masovni prelasci na islam i ovaj period traje sve do preseljenja Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem.
Muhammed, sallallahu ‘alejhi ve sellem, se sa muslimanima vratio u svoju rodnu Mekku, nakon 8 godina provedenih u Medini, izgovarajući:
“لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ صَدَقَ وَعْدَهُ وَ نَصَرَ عَبْدَهُ وَ أَعَزَّ جُنْدَهُ وَ هَزَمَ الْأَحْزَابَ وَحْدَهُ”
“Nema drugog gospodara mimo Allaha! Ispunio je Svoje obećanje! Pomogao je Svoga roba! Uzvisio je njegovu vojsku i porazio je neprijateljske skupine, On sam!”
Tako je završena Poslanikova, sallallahu ‘alejhi ve sellem, hidžra, u kojoj nije bilo osvete, što ostaje sunnetom do Sudnjeg dana.Brate i sestro, šta je sa mojom i tvojom hidžrom? Moja i tvoja hidžra se završavaju u našim rodnim mjestima, što predviđa Aneks 7 Dejtonskog sporazuma, a nikako u: Sarajevu, Visokom, Tuzli, Mostaru, Konjicu, Tešnju, Sanskom Mostu, Zapadnoj Evropi, Americi ili Australiji… Bez zaokruživanja naše hidžre, nema ni cjelovite Bosne i Hercegovine, pa makar domaći i međunarodni političari tvrdili drugačije…
Sjećanje na Hidžru, treba da bude prilika u kojoj ummet Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, svodi periodični obračun sa sobom, jer to čini svaki narod koji se zanima za svoju budućnost i ne živi od prošlosti. Zato pozivam sebe i vas da preispitamo naše stanje, da pojačamo naša dobra djela i da uložimo maksimum napora da sačuvamo ovu našu lijepu Bosnu i Hercgovinu, natopljenu čistom šehidskom krvlju!
Braćo i sestre, obzirom da sa Novom hidžretskom godinom ulazimo u mjesec muharrem, jedan od četiri sveta mjeseca, preporučujem vam da u ovom mjesecu što više postimo, a posebno da postimo Jevmi Ašuru i dan prije ili dan poslije, jer je to sunnet Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem!
I na kraju, neka vam je mubarek Nova 1432. Hidžretska godina!
Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, pomozi nam da se vratimo tamo odakle smo protjerani, ponizi one koji ponižavaju Tvoje robove, oprosti našim roditeljima i našim dobrim predhodnicima, uputi i učvrsti naše potomke, oprosti nam grijehe i počasti nas u džennetu društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!Sarajevo: 27. zu-l-hidždže 1431.H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
03. decembar 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!J E V M U – A Š U R A / D A N A Š U R E – 1432.H. / 2010. GOD.
Braćo i sestre u islamu! Danas 04. muharrema 1432. godine po Hidžri, 10. decembra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa Jevmu-Ašura / Dan Ašure – 1432.H. / 2010. god., koja inša-Allah pada 16. decembra, u naredni četvrtak
Allahova, dželle še’nuhu, je odredba da je danom stvaranja nebesa i Zemlje, odlučio da se vrijeme računa sa dvanaest mjeseci, među kojima je posebnu počast dao za četiri “Sveta mjeseca” (Ešhuri hurum).
Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, u hadisu koji prenosi Ebu Bekre, radijallahu ‘anhu, pojašnjava koja su to četiri mjeseca:
عَنْ أَبِي بَكْرَةَ رَضِي اللَّه عَنْه أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “الزَّمَانُ قَدِ اسْتَدَارَ كَهَيْئَتِهِ يَوْمَ خَلَقَ اللَّهُ السَّمَوَاتِ وَالْأَرْضَ، السَّنَةُ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ثَلَاثَةٌ مُتَوَالِيَاتٌ ذُو الْقَعْدَةِ وَذُو الْحِجَّةِ وَالْمُحَرَّمُ وَرَجَبُ مُضَرَ الَّذِي بَيْنَ جُمَادَى وَشَعْبَانَ.” (البخاري)
Prenosi Ebu Bekre, radijallahu ‘anhu, da je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, rekao: “Vrijeme kruži, kao i onoga dana kada je Allah stvorio nebesa i Zemlju. Godina ima dvanaest mjeseci, od čega su četiri sveta: tri, jedan za drugim: zu-l-ka’de, zu-l-hidždže i muharrem i redžeb, koji je između džumade-l-uhra i ša’bana!” (Buharija)Ibn Abbas, radijallahu ‘anhu, smatra da je Allah, dželle še’nuhu, dao za ova četiri mjeseca posebno mjesto, time što se u njima grijesi uvećavaju, ali i dobra djela. Zbog toga u tim mjesecima treba paziti na svoja djela. Postavimo sebi pitanja: Da li se naše ponašanje i život u ovim mjesecima razlikuju od ostalih mjeseci? Da li u njima imamo pojačan ibadet ili smo ogrezli u grijesima, zaboravivši gdje smo i kuda idemo? Da neki od nas nismo zaboravili da smo obični smrtnici, koji će na Sudnjem danu odgovarati za svaki svoj korak, djelo i misao?!
Braćo i sestre! Ne dozvolimo da budemo zavarani prolaznim dunjalučkim ukrasima i da njima damo prednost u odnosu na vječnost! Razmišljajmo o Danu polaganja računa, kada će se sve tajne objelodaniti i kada će protiv ljudi svjedočiti njihova tijela, a usta će im biti zapečaćena!
Razmišljajmo o Danu u kojem neće biti advokata, niti će biti odgađanja rasprava! Razmišljajmo o Danu u kojem se niko od nas, kao što stoji u hadisu neće moći pomjeriti sa svoga mjesta dok ne budemo odgovorili na četiri pitanja: u što smo život proveli, kako smo mladost iskoristili, da li smo se po onome što smo naučili vladali i na koji način smo sticali i trošili naše imetke!
U ova četiri sveta mjeseca ubraja se i mjesec muharrem, čiji je deseti dan “Jevmu-Ašura”.
O vrijednosti posta mjeseca muharrema, kao i obavljanja noćnog namaza, govori slijedeći hadis, koji bilježi imam Muslim:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِي اللَّه عَنْه، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “أَفْضَلُ الصِّيَامِ بَعْدَ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ الْمُحَرَّمُ وَأَفْضَلُ الصَّلَاةِ بَعْدَ الْفَرِيضَةِ صَلَاةُ اللَّيْلِ!” (مسلم)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu ‘anhu, da je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, rekao: “Najbolji post poslije ramazana je post mjeseca muharrema, a najbolji namaz poslije fard namaza je noćni namaz!” (Muslim)Kako stoji u predajama, Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, je za vrijeme svoga boravka u Meki postio deseti dan muharrema. Nakon dolaska u Medinu našao je Jevreje kako poste Ašuru, pa je u tom smislu i slijedeća predaja:
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِي اللَّه عَنْه قَالَ: “قَدِمَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْمَدِينَةَ فَرَأَى الْيَهُودَ تَصُومُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ فَقَالَ: “مَا هَذَا؟” قَالُوا: “هَذَا يَوْمٌ صَالِحٌ، هَذَا يَوْمٌ نَجَّى اللَّهُ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ عَدُوِّهِمْ فَصَامَهُ مُوسَى.” قَالَ: “فَأَنَا أَحَقُّ بِمُوسَى مِنْكُمْ.” فَصَامَهُ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ.” (البخاري)
Prenosi Ibn Abbas, radijallahu ‘anhu: „Došao je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, u Medinu i vidio je Jevreje kako poste Ašuru, pa je upitao: “Šta je ovo?” Rekli su: “Ovo je lijep dan, dan u kojem je spašen Musa, alejhis-selam, sa Benu Israelćanima, od njihova neprijatelja, pa ga je Musa postio.” Rekao je: “Meni je Musa bliži od vas!” – pa je postio i naredio drugima da poste. (Buharija)U imam Ahmedovoj zbirci se nalazi predaja:
“… وَهَذَا يَوْمُ اسْتَوَتْ فِيهِ السَّفِينَةُ عَلَى الْجُودِيِّ فَصَامَهُ نُوحٌ… ” (أحمد)
“…To je dan u kojem se zaustavila lađa na brdu Džudijj, pa ga je Nuh postio…” (Ahmed)
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِي اللَّه عَنْه، قَالَ: “مَا رَأَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَتَحَرَّى صِيَامَ يَوْمٍ فَضَّلَهُ عَلَى غَيْرِهِ إِلَّا هَذَا الْيَوْمَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَهَذَا الشَّهْرَ يَعْنِي شَهْرَ رَمَضَانَ.” (البخاري)
Prenosi se od Ibn Abbasa, radijallahu ‘anhu: “Nisam vidio Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, da sa više želje posti neki dan od Ašure i ovoga mubarek mjeseca (misleći na ramazan).” (Buharija)U imam Ahmedovoj zbirci se nalazi hadis, koji govori o tome da je post Ašure uzrok praštanja grijeha učinjenih u protekloj godini:
“صِيَامُ يَوْمِ عَاشُورَاءَ أَحْتَسِبُ عَلَى اللَّهِ أَنْ يُكَفِّرَ السَّنَةَ الَّتِي قَبْلَهُ!” (مسلم)
“Post Ašure je uzrokom praštanja grijeha koji su učinjeni protekle godine!” (Muslim)
Preporuka je Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, da se pored desetog dana muharrema posti dan prije ili dan poslije, pa u slijedećoj predaji stoji:
عن عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَبَّاسٍ رَضِي اللَّه عَنْه، أنه قال: “حِينَ صَامَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَوْمَ عَاشُورَاءَ وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ قَالُوا: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّهُ يَوْمٌ تُعَظِّمُهُ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَى!” فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “فَإِذَا كَانَ الْعَامُ الْمُقْبِلُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ صُمْنَا الْيَوْمَ التَّاسِعَ!” قَالَ: “فَلَمْ يَأْتِ الْعَامُ الْمُقْبِلُ، حَتَّى تُوُفِّيَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهم عَلَيْهِ وَسَلَّم!” (مسلم)
Prenosi se od Abdullaha ibn Abbasa, radijallahu ‘anhu, da je Poslaniku, sallallahu ‘alejhi ve sellem, nakon što je postio i naredio ashabima da poste Ašuru rečeno: “O Allahov Poslaniče, to je dan koji obilježavaju Židovi i Kršćani!” Rekao je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem: “U narednoj godini ćemo inša-Allah postiti i deveti dan!” Pa on nije dočekao narednu godinu, jer je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, preselio te godine!” (Muslim)Posteći deveti dan muharrema, muslimani se i u ovom ibadetu razlikuju od Sljedbenika knjiga (Ehlu-l-Kitaba).
Islamski učenjaci su kazali da imaju tri stepena posta Ašure: 1) Oni koji poste samo deseti dan, jer je to u suprotnosti sa onim što je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, kazao: «Ako doživim slijedeću godinu, postiću i deveti dan!» 2) Da posti dan prije ili dan poslije 3) Da posti i dan prije i dan poslije i Ašuru. Na taj način posteći tri dana od mjeseca muharrema, izvršavamo sunnet Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, koji je od svakog mjeseca postio po tri dana, a posebno Bijele dane (Ejjame bid), 13., 14. i 15. dan od hidžretskih mjeseci.Braćo i sestre! Pred nama je još jedna prilika da zaradimo dobro djelo i očistimo se od grijeha, pa nemojmo je propustiti! Ne propustimo da postom, kao jednim od najiskrenijih ibadeta, ovih dana oživimo pritvrđeni sunnet našeg Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, da zaradimo hajr, da steknemo ljubav Allaha, dželle še’nuhu, da Mu se i na ovaj način približimo i da Mu iskažemo pokornost!
Molim Allaha, dželle še’nuhu, da nas učini svojim iskrenim robovima, koji slijede sunnet svoga Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve sellem, da nas sačuva iskušenja koja ne možemo podnijeti, da našu djecu i potomke učini radostima naših očiju i srca, da nam bude milostiv na Sudnjem danu i u džennetu nas počasti društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!Sarajevo: 04. muharrem 1432.H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
09. decembar 2010.god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
ISKRENOST – ODLIKA MU’MINABraćo i sestre u islamu! Danas, 11. muharrema 1432. H., 17. decembra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa Iskrenost – odlika mu’mina. Iskrenost je braćo i sestre najvažnija karakterna osobina mu’mina i ona je posebno krasila: poslanike, evlije, šehide, ulemu i druge dobre mu’mine. Govor o iskrenosti, u ovom našem vremenu ima posebnu težinu i važnost.
Allah, subhanehu ve te’ala, od ljudi traži iskrenost i zalaganje za nju i za to obećava nagradu, kao što stoji u 70. i 71. ajetu Sure Al-Ahzab:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلا سَدِيدًا(70) يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَن يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا(71)
O vjernici, bojte se Allaha i govorite samo istinu!(70) On će popraviti vaša djela i grijehe će vam vaše oprostiti. A onaj ko se Allahu i Poslaniku Njegovu bude pokoravao, postići će ono što bude želio.(71)Allah, subhanehu ve te’ala, nam u citiranim ajetima naređuje da se samo Njega bojimo i da samo govorimo istinu, a oni koji se istinski boje svoga Gospodara, oni stalno govore istinu, makar ona bila i na njihovu štetu. Takve ljude Allah, dželle še’nuhu, će nagraditi i grijehe će im oprostiti, a to bi trebao da bude naš cilj i preokupacija.
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nas podstiče da govorimo samo dobro ili da šutimo, pa u hadisu koji bilježi imam Buharija stoji:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَلْيَقُلْ خَيْرًا أَوْ لِيَصْمُتْ، وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَلْيُكْرِمْ جَارَهُ، وَمَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ” (البخاري)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan, neka govori dobro ili neka šuti, ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan, neka počasti komšiju, ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan, neka ugosti gosta!“ (Buharija)Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nas podučava šta se sve kod čovjeka ne može naći u isto vrijeme, pa u hadisu koji bilježi imam Ahmed, stoji:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “لاَ يَجْتَمِعُ الْإِيمَانُ وَالْكُفْرُ فِي قَلْبِ امْرِئٍ، وَلاَ يَجْتَمِعُ الْكِذْبُ وَالصِّدْقُ جَمِيعًا، وَلاَ تَجْتَمِعُ الْخِيَانَةُ وَالْأَمَانَةُ جَمِيعًا” (أحمد)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Iman i kufr (nevjerovanje) se ne mogu naći zajedno, niti se mogu sastaviti laž i iskrenost i izdajstvo i povjerenje.“ (Ahmed)
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Ahmed, kaže:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “كَبُرَتْ خِيَانَةً أَنْ تُحَدِّثَ أَخَاكَ حَدِيثًا، هُوَ لَكَ مُصَدِّقٌ، وَأَنْتَ لَهُ كَاذِبٌ” (أحمد)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Dovoljno je prevare da govoriš nešto svome bratu, a on ti vjeruje, dok ti lažeš!” (Ahmed)Iskrenost u riječima prenosi čovjeka u iskrenost u djelima i ispravnost u postupcima, jer nastojanje čovjeka da se pridržava istine u onome što govori dovodi do toga da svjetlost istine zasija u njegovu srcu i mislima i da ga ljudi prepoznaju kao iskrenog i pouzdanog.
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nam naređuje iskrenost, a zabranjuje laž, pa u hadisu koji bilježi imam Muslim kaže:
عَنْ عَبْدَ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِى إِلىَ الْبَرِّ وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِى إِلىَ الْجَنَّةِ وَلاَ يَزَالُ الرَّجُلُ يَصْدُقُ وَيَتَحَرَّى الصِّدْقَ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللهِ صِدِّيقًا، وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبُ فَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِى إِلىَ الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِى إِلىَ النَّارِ وَلاَ يَزَالُ الرَّجُلُ يَكْذِبُ وَيَتَحَرَّى الْكِذْبَ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللهِ كَذَّابًا” (مسلم)
Prenosi Abdullah ibn Mes’ud, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Budite iskreni, jer iskrenost vodi ka dobročinstvu, a dobročinstvo u džennet. Čovjek će, govoreći istinu i pridržavajući se nje, biti upisan kod Allaha kao iskren. I klonite se laži, jer laž zaista vodi bestidnosti, a bestidnost vodi u džehennem! Čovjek će, lažući i postupajući po laži, biti upisan kod Allaha kao lažac.” (Buharija)Iskrenost je pohvalna, a laž je odvratna. Laž nije dozvoljena osim u tri slučaja: 1) laž radi pomirenja zavađenih, 2) laž u ratu i 3) laž supruzi (ako ima mnogo zahtjeva, pa joj se kaže: “kupiću ti to inša-Allah, a znamo unaprijed da to ne možemo ili odvešću te tu i tu i slično“).
U tom smislu je i predaja, koju bilježi imam Muslim:
عَنْ أُمِّ كُلْثُومَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا: “مَا سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلىَّ اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُرَخِّصُ فِي شَيْءٍ مِنَ الْكِذْبِ إِلاَّ فِي ثَلاَثٍ: الرَّجُلِ يَقُولُ الْقَوْلَ يُرِيدُ بِهِ الْإِِْصلاَحَ، وَالرَّجُلِ يَقُولُ الْقَوْلَ فِي الْحَرْبِ، وَالرَّجُلِ يُحَدِّثُ امْرَأَتَهُ وَالْمَرْأَةِ تُحَدِّثُ زَوْجَهَا” (مسلم)
Prenosi Ummu Kulsum, radijallahu anhu: „Nisam čula Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da je odobrio laž, osim u tri slučaja: čovjeku koji kaže nešto u cilju pomirenja, čovjeku koji kaže nešto u ratu i čovjeka koji govori ženi i ženi koja govori čovjeku!“ (Muslim)Kada je preselio otac Ebu Jezida El-Bustamija, dok je on još bio dječak od deset godina, njegova majka prodade svo nasljedstvo, koje je iznosilo četrdeset zlatnih dinara. Dade mu novac i posla ga sa karavanom koja je išla u pravcu Hidžaza, sa ciljem da izučava šerijatske nauke. Reče mu majka: “Obećaj mi da nećeš slagati, bez obzira na situaciju!” On joj obeća i krenu karavana svojim putem. Ubrzo na nju napadoše hajduci, koji je potpuno opljačkaše i uhvatiše dječaka, kojeg upitaše: “Imaš li novca?” Reče: “Da. Imam četrdeset zlatnih dinara!” Oni se nasmijaše i pustiše ga. Plijen donesoše svome vođi, koji ih upita: “Ima li da je još šta ostalo?” Rekoše: “Nije ostalo ništa, osim što smo pitali dječeka, a on reče da ima četrdeset zlatnih dinara.” Upita: “Šta ste uradili sa njim?” Rekoše: “Nismo mu povjerovali, pa smo ga pustili.” Reče: “Dovedite mi ga!” Kada dovedoše Ebu Jezida El-Bustamija, reče mu vođa hajduka: “Imaš li novca?” Reče: “Da. Četrdeset zlatnih dinara.” Reče: “Gdje su?” Odgovori: “Evo ih!“ I dade ih vođi hajduka, koji ga upita: “Šta te je navelo da priznaš šta posjeduješ od novca?” Reče: “Obećao sam majci da neću lagati!” Reče vođa hajduka: “A ja sam tvojim sebebom učinio tevbu (pokajanje)!” Potom mu vrati novac i vrati sve što je bilo otuđeno od karavane, te naredi svome društvu da je prate dok ne prođu nesigurno područje.
Kaže El-Haris El-Muhasibi: “Znaj, Allah ti se smilovao, da su iskrenost i ihlas temelj svega; od iskrenosti se granaju strpljivost, zadovoljstvo, skrušenost i prijaznost, a od ihlasa se granaju: jekin, strah, ljubav, stid i uvažavanje. Iskrenost se ne upotpunjuje osim u tri stvari: iskrenost u vjerovanju, iskrenost nijeta u djelima i iskrenost u govoru.”
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, potvrđuje da musliman može imati određene nedostatke, ali da ne može biti lažac:
عَنْ صَفْوَانَ بْنِ سَلِيمَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: “قِيلَ لِرَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: “أَيَكُونُ الْمُؤْمِنُ جَبَّانًا؟” فَقَالَ: “نَعَمْ” فَقِيلَ لَهُ: “أَيَكُونُ الْمُؤْمِنُ بَخِيلاً؟” فَقَالَ: “نَعَمْ.” فَقِيلَ لَهُ: “أَيَكُونُ الْمُؤْمِنُ كَذَّابًا؟” فَقَالَ: “لاَ” (مالك)
Prenosi Safvan ibn Selim, radijallahu anhu: „Rečeno je Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem: „Može li vjernik biti kukavica?“ Reče: „Da!” Upitaše: „Može li vjernik biti škrtica?“ Reče: „Može.“ Upitaše: „Može li vjernik biti lažac?“ Odgovori: „Ne!“ (Malik)Prenosi Abdullah ibn Amir, radijallahu anhu: “Jedne prilike dok je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, sjedio kod nas, pozva me majka: “Dođi da ti nešto dam!” Upita Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: “Šta si željela da mu daš?” Reče: “Htjela sam da mu dam hurmu.” Reče Poslanik, s.a.v.s.: أَمَا إِنَّكِ لَوْ لَمْ تُعْطِيهِ شَيْئاً كُتِبَتْ عَلَيْكِ كِذْبَةٌ “Kada mu ne bi dala ništa, na teret bi ti bila stavljena laž.” (Ebu Davud)
Prenosi Ibn Dževzi iz imam Ahmedovog Menakiba, da mu je bilo rečeno: “Kako si se sačuvao Mu’tesimove sablje i Vasikova biča?” Odgovori: “Kada bi se iskrenost stavila na ranu, ona bi se zaliječila!”Kaže Džunejd: “Istinska iskrenost je u tome da kažeš istinu tamo odakle te može izvući laž.“
Rečeno je Mudrom Lukmanu: “Kako si postigao sve ovo?” Reče: “Bogobojaznošću, iskrenim govorom, ispunjavanjem obećanja i ostavljanjem onoga što me se ne tiče.”
Braćo i sestre, učimo dovu za čišćenje naših jezika, a ta kratka i sadržajna dova glasi:
“الَّلهُمَّ طَهِّرْ قَلْبِي مِنَ النِّفَاقِ وَعَمَلِي مِنَ الرِّيَاءِ وَلِسَانِي مِنَ الْكََذِبِ وَعَيْنِي مِنَ الْخِيَانَةِ”
„Allahu, očisti mi srce od dvoličnosti, djela od rijaa (prikazivanja drugima), jezik od laži i oči od izdaje!“
Braćo i sestre, vi koji volite Allaha, subhanehu ve te’ala, i Njegova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, poslušajmo riječi Allaha, dželle še’nuhu, i savjete našeg Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, jer će nam to donijeti sreću na obadva svijeta! Budimo iskreni u svome vjerovanju i svome govoru i natječimo se u dobru!Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, ne iskušavaj nas sa onim što nećemo moći podnijeti, učini nas od onih koji uvijek govore istinu, uputi našu djecu i naše potomke i učini ih časnim pripadnicima ummeta, budi nam milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u džennetu, društvom: poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!
Sarajevo: 11. muharrem 1432. H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd” 17. decembar 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
SADAKA – ZAŠTITA I LIJEK MU’MINABraćo i sestre u islamu! Danas 18. muharrema 1432. god. po H., 24. decembra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa Sadaka – zaštita i lijek mu’mina.
Govoriti o sadaci i davati sadaku, u ovom našem vremenu i okruženju, je naša velika zadaća, koju mnogi od nas, svjesno ili nesvjesno, zanemarujemo – a mnogo je onih koji imaju pravo na nju i mnogo je nas koji imamo obavezu da je damo. Znajmo, braćo i sestre, da nam sadaka otvara vrata opskrbe i trasira put dobra, pa je ne zanemarujmo, već sadakom tragajmo za obilnom opskrbom da bi nam Allah, subhanehu ve te’ala, dao bereket i u malo imetka!
Namazom i sadakom se treba pripremati za Dan polaganja računa, kao što stoji u 31. ajetu Sure Ibrahim:
قُل لِّعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُواْ يُقِيمُواْ الصَّلاَةَ وَيُنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلانِيَةً مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لاَّ بَيْعٌ فِيهِ وَلاَ خِلاَلٌ
Reci vjernicima, robovima Mojim, da namaz obavljaju i da udjeljuju i tajno i javno, dio onoga što im Mi darujemo, prije nego što nastupi Dan u kojem neće biti trgovanja ni prijateljstva!Sadakom, braćo i sestre, Allah, subhanehu ve te’ala, otklanja iskušenja i otvara nam vrata dobra i sreće, kao što stoji u 60. ajetu Sure Er-Rahman: هَلْ جَزَاءُ الإِحْسَانِ إِلاَّ الإِحْسَانُ Zar je nagrada za dobro, osim dobro?
Ti si, brate i sestro, svojom sadakom vratio na lica siromaha osmijeh i sreću, onda kada su oni bili u teškom iskušenju, tako da je tvoja sadaka došla kao svjetlost, koja je obasjala tminu koja ih je uništavala. Slava Onome Koji nas je učinio od onih koji donose svjetlost i Koji u naša srca donosi svjetlost i jača nam iman! Onaj ko malo da, Allah će njemu dati mnoge više, jer su kod Njega riznice nebesa i Zemlje.Zato, braćo i sestre, tražimo opskrbu u sadaci i ne škrtarimo u našim imecima u pogledu Allahovih, dželle še’nuhu, propisa, jer je Allah Onaj Koji obilno daje! Ako ne budemo davali, ni On nama neće dati! U svim Allahovim, subahenhu ve te’ala, blagodatima imaju i drugi svoj hakk (pravo), pa onaj ko svoje pravo ustupi drugome, njemu će biti povećano njegovo pravo, a onaj ko drugome uskrati njegovo pravo i njemu će biti uskraćena njegova prava.
Sadaka je zaštita, pa neka su sretni oni koji pomažu drugima! Zato jačajmo naš iman i štitimo se sadakom, zaštitimo imetke zekatom i otklonimo talase nevolja dovama! Dajimo sadaku, jer onaj ko daje sadaku, on trguje sa Allahom, a onaj ko s Njim trguje sigurno je na dobitku!
Gdje su oni koji trguju sadakom, gdje su oni koji daju da bi dobili, gdje su oni koji čiste svoje imetke kroz zekat i gdje su oni koji žele trgovinu s Allahom? To su oni koji razumiju 261. ajet Sure El-Bekare:
مَّثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنبُلَةٍ مِّئَةُ حَبَّةٍ وَاللّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاءُ وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
Oni koji imanja svoja troše na Allahovom putu sliče onome koji posije zrno iz kojeg nikne sedam klasova i u svakom klasu po stotinu zrna. – A Allah će onome kome hoće dati i više; Allah je neizmjerno dobar i sve zna.Oni koji na islamski način trguju sa Allahom, subhanehu ve te’ala, tj. oni koji daju sadaku, koji čiste imetak kroz zekat i koji troše imetke na Allahovu putu, oni će imati dobit i više od sedam stotina puta, a na dunjaluku nema banke ili pojedinca koji mogu i žele dati toliku halal dobit!
Sadakom se, braćo i sestre, trebamo pripremati za Sudnji dan, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam Buharija:
عَنْ عَدِى بْنِ حَاتِمَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “مَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍٍ إِلاَّ سَيُكَلِّمُهُ اللهُ لَيْسَ بَيْنَهُ وَبَيْنَهُ تَرْجُمَانٌ، فَيَنْظُرُ أَيْمَنَ مِنْهُ فَلاَ يَرىَ إِلاَّ مَا قَدَّمَ، فَيَنْظُرُ أَشْأَمَ مِنْهُ فَلاَ يَرىَ إِلاَّ مَا قَدَّمَ، فَيَنْظُرُ بَيْنَ يَدَيْهِ فَلاَ يَرىَ إِلاَّ النَّارَ تِلْقَاءَ وَجْهِهِ، فَاتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ.” (البخاري)
Prenosi Adi ibn Hatim, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve selleme, rekao: Nema nikoga od vas, a da sa njim neće razgovarati Allah, a između njih neće biti posrednika, pa će pogledati na svoju desnu stranu i neće vidjeti ništa, osim ono što je pripremio, pa će pogledati na svoju lijevu stranu i neće vidjeti ništa, osim ono što je pripremio i pogledat će ispred sebe i vidjet će samo pred svojim licem vatru, pa se čuvajte vatre makar s pola hurme! (Buharija)Kada je Sufjan Es-Sevri, ugledao siromaha koji je došao da prosi na njegovim vratima, obradovao se i rekao: “Dobro mi došao onaj koji će očistiti moje grijehe!” A El-Fudajl ibn Ijjad je imao običaj reći: “Kako su prosjaci samo dobri ljudi!? Oni nose naše opskrbe ka ahiretu bez ikakve naknade za to! Nose ih sve dok ih ne stave na vagu pred Uzvišenim Allahom!”
Koristi sadake su:
1. Gasi srdžbu Allaha, subhanehu ve te’ala: إِنَّ صَدَقَةَ السِّرِّ تُطْفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ وَ تَدْفَعُ مِيتَةَ السُّوءِ Tajna sadaka gasi srdžbu Gospodara i otklanja loš svršetak (smrt)! (Tirmizija)
2. Briše grijehe i otklanja vatru: الصَّدَقَةُ تُطْفِئُ الْخَطِيئَةَ كَمَا تُطْفِئُ الْمَاءُ النَّارَ Sadaka briše grijehe, kao što voda gasi vatru! (Hadis)
3. Štiti od vatre: فَاتَّقُوا النَّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ Čuvajte se vatre pa makar s pola hurme!(Hadis)
4. Onaj koji daje sadaku bit će na Sudnjem danu u hladu svoje sadake: “كُلُّ امْرِئٍ فِي ظِلِّ صَدَقَتِهِ حَتَّى يُقْضَى بَيْنَ النَّاسِ Svaki čovjek će biti u hladu svoje sadake, dok se ne presudi ljudima! (Hadis)
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je spomenuo u drugom hadisu među sedam osoba, koje će biti u Allahovoj, hladovini kada druge hladovine ne bude bilo, i onoga koji daje sadaku tajno:”رَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَأَخْفَاهَا حَتَّى لاَ تَعْلَمُ شِمَالُهُ مَا تُنْفِقُ يَمِينُهُ” i čovjek koji daje sadaku tajno tako da njegova ljevica ne zna šta daje desnica! (Hadis)
5. Ona je lijek za tjelesne bolesti: دَاوُوا مَرْضَاكُمْ بِالصَّدَقَةِ” Liječite vaše bolesne sadakom! (Hadis) Prenosi Ibn Šekik: “Čuo sam čovjeka, koji se obratio Ibn Mubaraku sa pitanjem: ‘Može li mi pomoći, jer već sedam godina na koljenu ima otvorenu ranu, koja ne može da zamladi, a liječio sam je na razne načine i obišao sam mnoge doktore?’ Reče mu Ibn Mubarak: ‘Idi i iskopaj bunar, tamo gdje ima potreba za vodom, a ja se nadam da će tamo inša-Allah proključati voda i tvoja rana zamladiti!’ Tako čovjek uradi i ozdravi!”
6. Lijek za bolesti srca: “إِذَا أَرَدْتَ تَلْيِينَ قَلْبِكَ فَأَطْعِمِ الْمِسْكِينَ وَامْسَحْ عَلَى رَأْسِ الْيَتِيمِ” Ako želiš da ti omekša srce, nahrani miskina (bijednika) i pomiluj glavu jetima! (Hadis – Ahmed)
7. Allah sadakom otklanja od ljudi razne vrste nevolja, pa makar oni bili nasilnici i grješnici.
8. Meleki za darežljivce mole Allaha, subhanehu ve te’ala: “مَا مِنْ يَوْمٍ يُصْبِحُ الْعِبَادُ فِيهِ إِلَّا مَلَكَانِ يَنْزِلَانِ، فَيَقُولُ أَحَدُهُمَا: اللَّهُمَّ أعْطِ مُنْفِقًا خَلَفًا، وَيَقُولُ الْآخَرُ: الَّلهُمَّ أعْطِ مُمْسِكًا تَلَفًا” Nema niti jednog dana u kojem osvanu robovi, a da ne dođu dva meleka, pa je dan kaže: ‘Allahu, daj darežljivcu imetak!’ A drugi kaže: ‘Allahu, daj škrtici propast!’“(Hadis – Buharija)
9. Allah darežljivcu daje bereket u imetku: “مَا نَقَصَ مَالٌ مِنْ صَدَقَةٍ” Sadaka ne umanjuje imetak! (Hadis)
10. Ljudima od imetka ostaje samo ono što podijele, kao što stoji u 272. ajetu Sure El-Bekare: وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَيْرٍ فَلأنفُسِكُمْ Što date od dobra, to je vaše! Kada je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, pitao Aišu, radijallahu anha, šta je ostalo od zaklane ovce, ona je kazala: “Ostala je samo plećka!” Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, reče: “بَقِيَ كُلُّهَا غَيْرَ كَتِفُهَا” Ostalo je sve osim plećke! (Muslim)
11. Allah darežljivcima uvećava nagradu, kao što stoji u 18. ajetu Sure El-Hadid: إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَالْمُصَّدِّقَاتِ وَأَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعَفُ لَهُمْ وَلَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ Onima koji sadaku budu udjeljivali i onima koje je budu udjeljivale, i koji drage volje Allahu budu zajam davali – mnogostruko će se vratiti i njih čeka nagrada plemenita.
12. Darežljivac će na Sudnjem danu biti prozvan s posebnih varata, koja se zovu Vrata sadake.
13. Sadakom se proširuju duša i srce – što potvrđuju hadisi Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, a Allah, subhanehu ve te’ala, u 9. ajetu Sure El-Hašr, kaže: وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ المُفْلِحُونَ A oni koji se učuvaju škrtosti, oni će sigurno uspjeti!
14. Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, izjednačava sadaku i učenje Kur’ana. Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je rekao: “لَا حَسَدَ إِلَّا فِي اثْنَيْنِ: رَجُلٌ آتَاهُ اللهُ الْقُرْآنَ فَهُوَ يَقُومُ بِهِ آنَاءَ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ، وَرَجُلٌ آتَاهُ اللهُ مَالاً فَهُوَ يُنْفِقُهُ آنَاءَ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ” Nema zavidnosti osim u dva slučaja: čovjeku kojem je Allah dao Kur’an, pa on noći i dane provodi s njim i čovjeku kojem je Allah dao imetak, pa ga on dijeli noću i danju! (Hadis)
15. Sadaka čisti imetak od laži, lažne zakletve i nemara: “يَا مَعْشَرَ التُّجَّارِ، إِنَّ هَذَا الْبَيْعَ يُحْضِرُهُ اللَّغْوُ وَالْحَلَفُ فَشَوِّبُوهُ بِالصَّدَقَةِ” O trgovci, prodaju prate ružan govor i lažna zakletva, pa je čistite sadakom! (Hadis – Ahmed)
Braćo i sestre, budimo od onih koji daju sadaku, izvršavajmo sve naše obaveze, natječimo se u dobru i pripremajmo se za Dan polaganja računa, kada će se gledati samo dobra djela!
Molim Allaha, dželle še’nuhu, da nam pomogne da sačuvamo svjetlo islama, da nas učini od onih koji slijede sunnet Poslanikov, sallallahu ‘alejhi ve sellem, da nas učini od onih koji daju sadaku i druge podstiču na to, da nas sačuva iskušenja koja ne možemo podnijeti, da našu djecu i potomke učini radostima naših očiju i srca, da nam bude milostiv na Sudnjem danu i u Džennetu nas počasti društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi! Amin!Sarajevo: 18. muharrem 1432. god. po H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
24. decembar 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
KOJA SADAKA JE NAJBOLJABraćo i sestre u islamu! Danas 25. muharrema 1432. god. po H., 31. decembra 2010. godine, hutbu sam naslovio sa Koja sadaka je najbolja.
Braćo i sestre, želja svih nas bi trebala da bude da na ovom prolaznom i varljivom dunjaluku postignemo što više dobra i da se na taj način pripremimo za budući, bolji i vječni svijet. U tom smislu je važno da znamo kako postići što veću vrijednost svih naših dobrih djela, pa i sadake. To ćemo inša-Allah danas naučiti kroz Kur’anske ajete i hadise Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem.
Braćo i sestre, najbolja sadaka je:
1. Ona koja se daje tajno:
Kaže Allah, subhanehu ve te’ala, u 271. ajetu Sure El-Bekare:
إِن تُبْدُواْ الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِىَ وَإِن تُخْفُوهَا وَتؤْتُوهَا الفُقَرَاءِ فَهُوَ خَيرٌ لَّكُمْ
Lijepo je kada javno dajete sadaku, ali je za vas bolje da je dajete siromasima tajno!
A u Muttefek predaji stoji da će oni koji tajno daju sadaku biti u Allahovoj hladovini na Sudnjem danu:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيَهِ وَسَلَّمَ قَالَ: سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمُ اللهُ فِي ظِلِّهِ يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلاَّ ظِلُّهُ: …6) رَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَأَخْفَاهَا حَتَّى لاَ تَعْلَمُ شِمَالُهُ مَا تُنْفِقُ يَمِينُهُ… (متفق عليه)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Sedmoricu će Allah staviti u svoju hladovinu na Dan kada druge hladovine neće biti: …6) čovjeka koji daje sadaku tajno, tako da mu lijeva ruka, ne zna šta je dala desna…“ (Muttefek alejhi)
Kada dajemo sadaku tajno, mi braćo i sestre pokazujemo naš čisti nijjet da je damo u ime Allaha, subhanehu ve te’ala, Koji će nas za to nagraditi posebnom nagradom. U suprotnom se prokleti šejtan može umiješati i da u tome ima primjese rija’a (da neko vidi), što briše dobra djela, jer Allah, subhanehu ve te’ala, prima samo djela koja čovjek uradi iskreno u Njegovo ime.2. Onda kada je čovjek zdrav i u stanju da privrijeđuje:
Kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ: أَتَى رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيَهِ وَسَلَّمَ رَجُلٌ فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ أَيُّ الصَّدَقَةِ أَعْظَمُ فَقَالَ: أَنْ تُصّدِّقَ وَأَنْتَ صَحِيحٌ شَحِيحُ تَأْمُلُ الْغِنَى وَتَخْشَى الْفَقْرَ، وَلاَ تُمَهِّلْ حَتَّى إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومُ قُلْتَ: لِفُلاَنٍ كَذَا وَلِفُلاَنٍ كَذَا، أَلاَ وَقَدْ كَانَ لِفُلاَنٍ (البخاري)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu: „Došao je kod Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, čovjek, pa je kazao: „Allahov Poslaniče, koja je sadaka najbolja?“ Reče: „Da daješ sadaku dok si zdrav i dok želiš bogatstvo i bojiš se siromaštva! Nemoj da odgađaš, pa kada ti duša dođe u grkljan da kažeš: „Ovo je tome, a ovo tome!“ A zar sve ne ostaje nekome?!“ (Buharija)
Rekao je Ibn Mes’ud, radijallahu anhu: „Dirhem kojeg neko od vas udijeli u vrijeme svoga zdravlja i pohlepe je bolji od stotine dirhema sa kojima daješ oporuku na svojoj samrti!“3. Davanje sadake u skladu sa mogućnostima:
Mala sadaka može da pretegne veliku sadaku, kao što stoji u hadisu koji bilježi imam En-Nesai:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْه أنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيَهِ وَسَلَّمَ قَالَ: سَبَقَ دِرْهَمٌ مِائَةَ أَلْفِ دِرْهَمٍ، قَالُوا: وَكَيْفَ؟! قَالَ: كَانَ لِرَجُلٍ دِرْهَمَانِ تَصَدَّقَ بِأَحَدِهِمَا، وَانْطَلَقَ رَجُلٌ إِلىَ عَرْضِ مَالِهِ فَأَخَذَ مِنْهُ مِائَةَ أَلْفِ دِرْهَمٍ فَتَصَدَّقَ بِهَا (النسائي)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Pretekao je dirhem, stotinu hiljada dirhema!“ Rekoše: „Kako?“ Reče: „Čovjek je imao dva dirhema, pa je dao kao sadaku jedan, a drugi čovjek je otišao do svog obimnog imetka i uzeo stotinu hiljada dirhema i dao kao sadaku!“ (En-Nesai)
Prvi je dao pola od onoga što ima, dok je drugi dao samo jedan dio svoga imetka i bez obzira što je razlika stotinu hiljada dirhema, prvi sa jednim dirhemom ga je pretekao u nagradi.4. Izdržavanje porodice:
Kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Buharija:
عَنْ ابْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيَهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِذَا أَنْفَقَ الرَّجُلُ عَلَى أَهْلِهِ نَفَقَةً وَ هُوَ يَحْتَسِبُهَا كَانَتْ لَهُ صَدَقَةً (البخاري)
Prenosi Ibn Mes’ud, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada čovjek potroši nešto na svoju porodicu, uz nijet sadake, računaće mu se kao sadaka!“ (Buharija)
U drugoj predaji stoji:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيَهِ وَسَلَّمَ قَالَ: دِينَارٌ أَعْطَيْتَهُ مِسْكِينًا، وَدِينَارٌ أَعْطَيْتَهُ فِي رَقَبَةٍ، وَدِينَارٌ أَنْفَقْتَهُ فِي سَبِيلِ اللهِ، وَدِينَارٌ أَنْفَقْتَهُ عَلَى أَهْلِكَ، أَفْضَلُهَا الدِّينَارُ الَّذِي أَنْفَقْتَهُ عَلَى أَهْلِكَ (مسلم)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Dinar koji daš bijedniku, dinar koji daš za oslobađanje roba, dinar koji daš na Allahovu putu i dinar koji daš svojoj porodici – Najbolji dinar je onaj koji daš svojoj porodici!“ (Muslim)5. Sadaka bližnjima:
Ebu Talha je bio najbogatiji ensarija u Medini, a najdraža imovina mu je bila njiva po imenu Bujreha, koja je bila spram džamije, pa je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, pio vodu iz nje. Priča Enes, radijallahu anhu: “Kada je objavljen ovaj ajet (Sura Alu Imran; 92.): لَن تَنَالُواْ البِر حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ Nećete postići dobročinstvo sve dotle dok ne date ono što volite!, došao je Ebu Talha Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, pa je rekao: “Allahov Poslaniče, Allah je kazao u Svojoj Knjizi: لَن تَنَالُواْ البِر حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ a meni je najdraža od imetka Bujreha, pa je dajem kao sadaku u ime Allaha. Od nje korist i plodove želim kod Allaha, pa je daj gdje hoćeš!“ Reče Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: “Dobro je to, to je profitan imetak. Čuo sam šta si kazao, a ja predlažem da je daš bližnjima!” Reče Ebu Talha: “Učiniću to Poslaniče!” Pa je Ebu Talha podijelio rođacima i amidžićima! (Buharija)6. Sadaka komšiji:
Kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Malik:
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيَهِ وَسَلَّمَ قَالَ: لَيْسَ الْمُؤْمِنُ الَّذِي يَشْبَعُ وَجَارُهُ جَائِعٌ (مالك)
Prenosi Abdullah ibn Abbas, radijllahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Nije mu’min onaj ko je sit, a komšija mu gladan!“ (Malik)
Braćo i sestre, zamislimo se nad ovim hadisom! Da li su naše komšije, gladne, a mi siti, bez obzira ko su, jer hadis se ne odnosi samo na muslimane, već na sve komšije? Ako su gladni, po hadisu mi nismo mu’mini. Pa šta smo to onda mi, braćo i sestre? A kada bi svako od nas poveo računa o svome komšiji, ne bi bilo niti jednog gladnog insana u ovoj našoj lijepoj Bosni i Hercegovini…7. Sadaka za džihad:
Davanje za džihad protiv kafira i munafika, spada u red najviših vidova sadake, o čemu Allah, subhanehu ve te’ala, govori u više Kur’anskih ajeta, u kojima je džihad imetkom stavljen prije džihada životom. Među tim ajetima je i 41. ajet Sure Et-Tevbe:
انفِرُواْ خِفَافًا وَثِقَالاً وَجَاهِدُواْ بِأَموَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللهِ ذَلِكُمْ خَيرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
Krećite u borbu, bili slabi ili snažni i borite se na Allahovu putu zalažući imetke svoje i živote svoje! To vam je, da znate, bolje!
A Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kaže:
عَنْ زَيْدِ بْنِ خَالِدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: مَنْ جَهَّزَ غَازِيًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَقَدْ غَزَا وَمَنْ خَلَفَ غَازِيًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِخَيْرٍ فَقَدْ غَزَا (البخاري)
Prenosi Zejd ibn Halid, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Ko opremi borca na Allahovu putu i on je borac, a ko da borca na Allahovu putu i on je borac!“ (Buharija)8. Trajna sadaka:
To je sadaka koju čovjek da i ona traje i nakon njegove smrti, tako da mu se i nakon smrti pišu dobra djela. U tom smislu je i hadis Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْه أنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيَهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِذَا مَاتَ الْإِنْسَانٌ اِنْقَطَعَ عَمَلُهُ إِلاَّ مِنْ ثَلاَثَةٍ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ (مسلم)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada čovjek umre, prestajumu se pisati dobra djela osim troje: trajna sadaka, znanje kojim se ljudi koriste i dobro dijete koje moli za njega!“ (Muslim)Braćo i sestre, budimo od onih koji tajno daju sadaku i koji na halal način izdržavaju svoje porodice i pomažu bližnje i koji svoje imetke troše na Allahovu, subhanehu ve te’ala, putu, nadajući se samo Njegovoj, subahenhu ve te’ala, nagradi!
Molim Allaha, dželle še’nuhu, da nam pomogne da sačuvamo svjetlo islama, da nas učini od onih koji slijede sunnet Poslanikov, sallallahu alejhi ve sellem, da nas učini od onih koji daju sadaku samo u Allahovo ime, da nas sačuva iskušenja koja ne možemo podnijeti, da našu djecu i potomke učini radostima naših očiju i srca, da nam bude milostiv na Sudnjem danu i u Džennetu nas počasti društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi! Amin!Sarajevo: 25. muharrem 1432. god. po H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
31. decembar 2010. god. Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحيِمِ
ISKRENOST U VJEROVANJU I DJELIMA (IHLAS)Braćo i sestre u islamu! Danas 03. safera 1432.H., 07. januara 2011. godine, hutbu sam naslovio sa Iskrenost u vjerovanju i djelima (Ihlas). Iskrenost (Ihlas) označava čisto vjerovanje u Allaha, subhanehu ve te’ala, bez bilo kakvih primjesa širka i činjenje dobrih djela samo u Njegovo ime i radi postizanja Njegova, subhanehu ve te’ala, zadovoljstva. Iskrenost je uvjet da Allah, dželle še’nuhu, primi dobra djela mu’mina i za to ih višestruko nagradi.
Kaže Allah, subhanehu ve te’ala, u 5. ajetu Sure El-Bejjine:
وَمَا أُمِرُوا إِلاَّ لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ
A naređeno im je da samo Allahu robuju, da Mu iskreno, kao pravovjerni, vjeru ispovijedaju, da namaz obavljaju i zekat daju; to je – ispravna vjera.
Allahova, subhanehu ve te’ala, iskrenog roba ne može zavesti ni prokleti šejtan, jer je on nemoćan pred muhlisima (iskrenim), o čemu govore 82. i 83. ajet Sure Sad, u kojimaAllah, dželle še’nuhu, kaže da Mu je prokleti Iblis rekao, da će zavesti sve ljude osim iskrenih vjernika:
قَالَ فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ(82) إِلاَّ عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ (83)
Tako mi dostojanstva Tvoga, – reče (Iblis) – sigurno ću ih sve na stranputicu navesti,(82) osim Tvojih među njima robova iskrenih!(83)Iskrenost je teško postići, ali i održati. Zbog toga su dobri predhodnici molili Allaha, subhanehu ve te’ala, da im podari ihlas.
Djelo bez ihlasa samo mučenje i prazni trud za koji nema nagrade. Kaže Allah, subhanehu ve te’ala, u 23. ajetu Sure El-Furkan:
وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَّنثُورًا
I Mi ćemo pristupiti djelima njihovim koja su učinili i u prah i pepeo ih pretvoriti.
Dobro djelo je ono koje je učinjeno u ime Allaha, subhanehu ve te’ala, i u skladu sa sunnetom Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, a oni koji žele susret sa Allahom, subhanehu ve te’ala, dužni su da rade dobra djela i da Allahu ne pripisiju druga, kao što stoji u 110. ajetu Sure El-Kehf:
فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلا صَالِحًا وَلا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا
Ko želi da od Gospodara svoga bude lijepo primljen, neka čini dobra djela i neka robujući Gospodaru svome, ne smatra Njemu ravnim nikoga!Ihlas iskrenih vjernika jačaju: a) dova, b) znanje o ihlasu i poznavanje načina na koji prokleti šejtan može da zavede čovjeka, c) izvršavanje svih islamskih propisa na ispravan način i na vrijeme, d) druženje sa bogobojaznim i e) napajanje sa izvora koji govore o velikanima ummeta.
Kaže Allah, dželle še’nuhu, u 20. ajetu Sure Eš-Šura:
مَن كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَمَن كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الآخِرَةِ مِن نَّصِيبٍ
Onome ko bude želio nagradu na onom svijetu – umnogostručit ćemo mu je, a onome ko bude želio nagradu na ovome svijetu – dat ćemo mu je, ali mu na onom svijetu nema udjela!
Dakle, onaj ko želi budući svijet, On iskreno vjeruje u Allaha, subhanehu ve te’ala, i sve što radi, radi samo u Njegovo ime i radi postizanja Njegova zadovoljstva. Na drugoj strani, onaj ko svojim djelom namjerava da dobije ovosvjetsku nagradu, da ga ljudi hvale i da se uzdiže nad njima, neka za svoje djelo uzme nagradu od onih zbog kojih je to radio!Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u više hadisa pojašnjava da je prihvatanje dobrih djela uvjetovano čistim nijjetom, pa u Muttefek predaji stoji:
عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِىءٍ مَا نَوَي فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ، فَهِجْرَتُهُ إِلَى اللهِ وَرَسُولِهِ، وَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ لِدُنْيَا يُصِيبُهَا أَوِ امْرَأَةٍ يَنْكِحُهَا، فَهِجْرَتُهُ إِلَى مَا هَاجَرَ إِلَيْهِ (متفق علىه)
Prenosi Omer ibn El-Hattab, radijalahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: ”Zaista se djela cijene prema namjerama i svakom čovjeku pripada ono što je naumio. Čija hidžra bude radi Allaha i Njegova Poslanika, njegova hidžra je radi Allaha i Njegova Poslanika. Čija hidžra bude radi neke ovosvjetske koristi koju želi postići ili radi neke žene koju želi oženiti, njegova hidžra je radi onoga zbog čega se preselio.” (Muttefek alejhi)Nauka koju stičemo takođe treba da bude isključivo radi Allaha, subhanehu ve te’ala, kao što stoji u predaji koju bilježi imam Ebu Davud:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: مَنْ تَعَلَّمَ عِلْماً بِمَا يَبْتَغِي بِهِ وَجْهَ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ لَا يَتَعَلَّمُهُ إِلَّا لِيُصِيبَ بِهِ عَرَضًا مِنَ الدُّنْيَا لَمْ يَجِدْ عُرَفَ الْجَنَّةِ (يَعْنِي رِيحَهَا) يَوْمَ الْقِيَامَةِ (أبو داود)
Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: ”Ko bude postizao znanje kojim se stiče Allahovo zadovoljstvo želeći postići neku ovosvjetsku korist, neće osjetiti miris Dženneta na Sudnjem danu.” (Ebu Davud)Prema tome, Allah, subhanehu ve te’ala, od nas prima samo ono znanje koje stičemo i prenosimo u Njegovo ime i radi Njegova zadovoljstva.
Allah, subhanehu ve te’ala, iskrenima za malo dobra daje veliku nagradu, a za nešto što se čini radi drugih, makar to bilo veliko, nema ni najmanje nagrade. Kaže imam Ibn Tejmije: “Samo jedno djelo koje čovjek učini iskreno u ime Allaha, subhanehu ve te’ala, može biti uzrokom da mu Allah oprosti velike grijehe!” To potvrđuje i slijedeća predaja, koju bilježi imam Tirmizija:
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: يُصَاحُ بِرَجُلٍ مِنْ أُمَّتِي عَلَى رُؤُوسِ الْخَلَائِقِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَيُنْشَرُ لَهُ تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ سِجِلاًّ، كُلُّ سِجِلٍّ مِنْهَا مَدَّ الْبَصَرِ، ثُمَّ يُقَالُ: أَتُنْكِرُ مِنْ هَذَا شَيْئاً؟ أَظَلَمَكَ كَتَبَتِي الْحَافِظُونَ؟ فَيَقُولُ: لَا يَا رَبِّ، فَيُقَالُ: أَفَلَكَ عُذْرٌ أَوْ حَسَنَةٌ فِيهَا؟ فَيَقُولُ الرَّجُلُ: لَا، فَيُقَالُ: بَلَى إِنَّ لَكَ عِنْدَنَا حَسَنَةٌ وَإِنَّهُ لَا ظُلْمَ عَلَيْكَ الْيَوْمَ، فَتُخْرَجُ لَهُ بِطَاقَةٌ فِيهَا، أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ، فَيَقُولُ: يَا رَبِّ مَا هَذِهِ الْبِطَاقَةُ مَعَ هَذِهِ السِّجِلَّاتِ، فَيُقَالُ: إِنَّكَ لَا تُظْلَمُ، فَتُوضَعُ السِّجِلَّاتُ فِي كَفَّةٍ، وَالْبِطَاقَةُ فِي كَفَّةٍ فَطَاشَتِ السِّجِلَّاتُ وَثَقُلَتِ الْبِطَاقَةُ (الترمذي)
Prenosi Abdullah ibn Amr ibn El-As, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Biće pozvan čovjek iz moga ummeta prije ostalih stvorenja, na Sudnjem danu, pa će mu biti otvoreno devedeset i devet knjiga, svaka od njih duljine koliko oko može vidjeti, pa će mu biti rečeno: “Poričeš li nešto od ovoga? Jesu li te zakinuli Moji pisari, koji su te pratili?” Reći će: “Ne, moj Gospodaru!” Biće rečeno: “Imaš li opravdanje za ovo ili neko dobro u njima?” Reći će čovjek: “Ne!” Biće rečeno: “Ali ti imaš kod nas dobro djelo, a tebi danas neće biti učinjena nepravda.” Pa će biti pokazan list na kojem piše “Ešhedu en la ilahe illallah ve ešhedu enne Muhammeden abduhu ve resuluh!” (Svjedočim da nema boga sem Allaha i da je Muhammed, Njegov rob i Poslanik)! Reći će: “Allahu, šta je ovaj list u odnosu na ovolike knjige?” Biće rečeno: “Tebi neće biti učinjena nepravda!” Pa će se staviti taj list na jedan tas, a na drugi knjige, pa će list prevagnuti.” (Tirmizija)Braćo i sestre, ovaj hadis govori o velikoj Allahovoj, subhanehu ve te’ala, milosti, ali ni u kom slučaju ne smije nam biti izgovor, kao što neki Bošnjaci govore, da vjeruju i da je važno ono što je u njihovim srcima, a to svoje vjerovanje ne potvrđuju djelima, jer se iskren vjernik trudi da svoj šehadet potvrdi dobrim djelima i nadom u Allahovu, subhanehu ve te’ala, milost.
Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Muslim govori o na prvi pogled malom djelu, koje će biti uzrokom nagrade dženneta:
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: لَقَدْ رَأَيْتُ رَجُلاً يَتَقَلَّبُ فِي الْجَنَّةِ فِي شَجَرَةٍ قَطَعَهَا مِنْ ظَهْرَ الطَّرِيقِ كَانَتْ تُؤْذِي الْمُسْلِمِينَ (مسلم)
Prenosi Abdullah ibn Amr ibn El-As, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Vidio sam čovjeka kako uživa u Džennetu, zato što je pored puta slomio granu, koja je uznemiravala muslimane!” (Muslim)I mi smo braćo i sestre svakodnevno u prilici da učinimo mnogo dobrih djela, koja mogu biti uzrokom velike nagrade na budućem svijetu, pa se zato trudimo da sa puta, iz harema, džamije i na svakom drugom mjestu sklonimo ono što smeta prolaznicima, pomozimo onima kojima je pomoć potrebna, a ako ne možemo ništa drugo onda se iskreno, bratski nasmiješimo bratu muslimanu i to će nam biti upisano kao sadaka, obiđimo bolesnike, pa će na nas taj dan ili noć sedamdeset hiljada meleka činiti istigfar (tražiti oprosta od Allaha), klanjajmo i pratimo dženazu umrlog muslimana, pa ćemo imati nagradu dva kirata (dva ogromna brda) i natječimo se u dobru!
Braćo i sestre! Budimo od onih koji iskreni u svome vjerovanju, djelima i govoru i natječimo se u dobru!
Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, ne iskušavaj nas sa onim što nećemo moći podnijeti, učini nas od onih koji su iskreni i koji ispunjavaju svoje obaveze, učini nas u našim očima malim, a u očima ljudi i kod Tebe velikim, uputi naše potomke, oprosti nam grijehe i počasti nas u Džennetu, društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!Sarajevo: 03. safer 1432. po H. Hutba: Džamija “Kralj Fahd”
07. januar 2011. godine Nezim Halilović Muderris
وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ!بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
DUNJALUK – PRIVREMENA KUĆABraćo i sestre u islamu! Danas 10. safera 1432.H., 14. januara 2011. godine, hutbu sam naslovio sa Dunjaluk – privremena kuća. Ovaj svijet je braćo i sestre nazvan dunjalukom zbog njegove kratkoće, prolaznosti, varljivosti i blizine – dunuvva.
Allah, subhanehu ve te’ala, je stvorio čovjeka i učinio ga namjesnikom (halifom) na Zemlji, gdje mu je sve potčinio i kroz Objavu odredio pravila njegova življenja. On mu je odredio vijek na ovom prolaznom svijetu, kako bi ga iskušao i time mu odredio ahiretski položaj, Svojom, subhanehu ve te’ala, milošću, a ne čovjekovom zaslugom, jer se vječnost ne može nikako zaslužiti u kratkom dunjalučkom životu. O tome Allah, subhanehu ve te’ala, kaže u 2. ajetu Sure El-Mulk:
الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ
Onaj Koji je stvorio smrt i život da bi iskušao koji od vas će bolje postupati; On je Silni i Onaj koji prašta!
Allah, dželle še’nuhu, je u ovom ajetu prvo spomenuo smrt i dao joj prioritet nad životom, jer je smrt tj. život poslije nje cilj, a život na dunjaluku je samo sredstvo za ostvarenje tog cilja.Allah, subhanehu ve te’ala, nas podučava u 24. i 25. ajetu Sure Junus, šta je to dunjaluk:
إِنَّمَا مَثَلُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَاء أَنزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاء فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الأَرْضِ مِمَّا يَأْكُلُ النَّاسُ وَالأَنْعَامُ حَتَّىَ إِذَا أَخَذَتِ الأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّيَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَيْهَا أَتَاهَا أَمْرُنَا لَيْلاً أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِيدًا كَأَن لَّمْ تَغْنَ بِالأَمْسِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ(24) وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلامِ وَيَهْدِي مَن يَشَاء إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ(25)
Život na ovom svijetu je sličan bilju zemaljskom na koje Mi spustimo s neba kišu s kojim se ona izmiješa, kojim se onda hrane ljudi i stoka. Pa kad se Zemlja ukrasi svojim ruhom i okiti i kad stanovnici njezini pomisle da su oni toga gospodari, dođe naredba Naša, noću ili danju, i Mi to pokosimo, kao da prije ničeg nije ni bilo. Eto, tako Mi potanko izlažemo dokaze narodu koji hoće da razmisli.(24) Allah poziva u Kuću mira i ukazuje na pravi put onome kome On hoće.(25)Iz ovih ajeta čovjek treba da shvati da je ovaj svijet prolazan kao i rast biljaka, a da je naš ovozemaljski život kao kiša, koja natapa zemlju i čini je plodnom, ali kada sve nabuja i kada čovjek pomisli da je to sve njegovo, Allahovom, subhanehu ve te’ala, voljom svega toga nestane. Ahiretska kuća, koju Allah, subhanehu ve te’ala, naziva „Kućom mira“, je pripremljena za one koji su na pravom putu i koji se samo Njega boje i nadaju Njegovoj nagradi.
Allah, dželle še’nuhu, je ljudima podario veliki broj blagodati, koje mi obični smrtnici, korisnici istih ne znamo ni pobrojati, o čemu govori 18. ajet Sure En-Nahl:
وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَةَ اللَّهِ لاَ تُحْصُوهَا
Ako vi budete brojali Allahove blagodati, nećete ih nabrojati.
Koliko je braćo i sestre tih Allahovih, subhanehu ve te’ala, blagodati, kojih ponekad nismo ni svjesni, kao što su: život, iman, zdravlje, pamet, sluh, vid, fizička snaga, potomstvo, zrak, voda, drveće, hrana, gorivo, mir… Sve blagodati koje su nam date su iskušenje za nas i ispit kako se ne bismo zavarali i uzoholili.Zato, uvažena braćo i sestre, preispitajmo svoj odnos prema ovom svijetu i ne dozvolimo da nam njegove ljepote i ukrasi budu cilj, nego sredstvo kojim ćemo lakše i jednostavnije dokučiti vječni uspjeh i sreću!
Vjernik ne smije zapostavi dunjaluk i odreći se materijalnih dobara, zbog Ahireta, jer nam je dunjaluk potreban i kao sredstvo do Ahireta i on mora imati za cilj da pokornost Allahu, dželle še’nuhu, bude ispred dunjalučkih interesa. Musliman od dunjaluka neće uzeti ništa drugo osim onoga što je halal i neće raditi ništa sem halal poslova i sav dunjaluk će iskoristiti za sticanje Allahovog, subhanehu ve te’ala, zadovoljstva. Dunjaluk treba da bude sredstvo, a Ahiret cilj koji zaslužuje da čovjek zbog njega žrtvuje svoje vrijeme i uloži maksimum napora i materijalnih dobara, sa kojima ga je Njegov Gospodar počastio.
Kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu koji bilježi imam Muslim:
عَنِ الْمُسْتَوْرِدِ بْنِ شِدَادَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: مَا الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا مِثْلُ مَا يَجْعَلُ أَحُدُكُمْ إِصْبَعَهُ فِي الْيَمِّ، فَلْيَنْظُرْ بِمَ يَرْجِعُ (مسلم)
Prenosi El-Mustevrid bin Šidad, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Dunjaluk u odnosu na Ahiret je kao da neko od vas stavi prst u more, pa neka vidi šta je dobio!“ (Muslim)U drugoj predaji koju bilježi imam Hakim stoji:
عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَلاَ يَزْدَادُ النَّاسُ عَلَى الدُّنْيَا إِلَّا حِرْصًا، وَلَا يَزْدَادُونَ مِنَ اللهِ إِلَّا بُعْدًا (حاكم)
Prenosi Abdullah ibn Mes’ud, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Primakao se Sudnji dan, a ljudi povećavaju žudnju za dunjalukom i tako se od Allaha samo udaljavaju!“ (Hakim)Emevijski halifa Abdul-Aziz ibn Mervan na smrti je naredio da mu donesu ćefine u koje će biti zamotan nakon smrti. Kada su mu donijeli ćefine i stavili ih pred njega, rekao je: “Subhanallah (Slava Allahu), je li moguće da od dunjaluka i silnog bogatstva koje sam posjedovao neću ponijeti ništa osim ova tri čaršafa u koja će zamotiti moje tijelo?!” A onda je tužno uzdahnuo i dodao: “Dunjaluče, uistinu si ti bijedan i ništavan! Tvoje mnoštvo se na kraju pretvori u pravu malenkost, a tvoja dužina postane simbol kratkoće i nestanka. Zaista su ljudi obmanuti tobom.”
Jedan učenjak je rekao: “Ovaj život je kao san, pa kad se probudiš tek tada shvatiš da si sanjao. Tako je i sa smrću, kad čovjek umre, tek tada mnogi shvate da je ovudunjalučki život prolazan i trenutan i da je u odnosu na onaj svijet (Ahiret) kao san na dunjaluku.”
Behlul, osobenjak s kojim su se na dvorcima halifa zbijale šale, često je posjećivao mezarja i govorio bi: “Ovi ljudi (mrtvi) su dobri prijatelji! Oni ne zabadaju jedni drugima nož u leđa.” Jednoga dana, sjedio je Behlul u jednom kraju mezarja, držeći u ruci dug štap, kojim je mjerio lobanje, razbacane oko njega. Halifa Harun Er-Rešid, je prolazeći pored mezarja upitao Behlula: “Šta to radiš, Behlule?” Reče Behlul: “Ma, ništa posebno. Pokušavam otkriti, pripadaju li ove lobanje kraljevima ili prosjacima. Sve su mi iste.” “A što će ti taj štap?”, upita halifa ponovno. “Ma, mjerim zemlju”, opet će Behlul. “Mjeriš zemlju? Pa šta si otkrio?”, našali se Harun Er-Rešid. “Ista je i jednaka, vladaru. Tri pedlja za mene, unatoč mome siromaštvu i tri pedlja za tebe, unatoč tvojoj raskoši i bogatstvu!”
Na ovom svijetu čovjek radi i dobro i zlo, a ne polaže račun, ali će ga zato na budućem svijetu polagati, bez mogućnosti da se dodatno angažuje, što bi mu koristilo kod konačnog obračuna!
Pa zašto onda, braćo i sestre ljudi zbog prolaznog i varljivog dunjaluka gube vječnost, zašto daju prednost onome što je prolazno u odnosu na ono što je trajno i zašto ne razmišljaju o tome šta su pripremili za Dan polaganja računa?Braćo i sestre, budimo od onih koji se trude da postignu vječnu sreću na Ahiretu, a od dunjaluka uzimaju samo onoliko koliko im je neophodno i od onih koji se natječu u dobru i prolaznom i varljivom životu ne daju prednost nad vječnošću!
Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, ne iskušavaj nas sa onim što nećemo moći podnijeti, učini nas od onih kojima je Ahiret draži od dunjaluka, uputi našu djecu i naše potomke i učini ih časnim pripadnicima ummeta, budi nam milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u džennetu, društvom poslanika, iskrenih, šehida i dobrih ljudi!Sarajevo: 10. safer 1432. H. Hutba: Džamija”Kralj Fahd”
14. januar 2011. god. Nezim Halilović Muderris
وَالسَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكَاتُهُ! -
AuthorPosts
- You must be logged in to reply to this topic.