[mirsad_d]

#24480

Stećci iz nekropola u Rogatici će biti nominirani za upis na Lis­tu svjet­ske ba­šti­ne UNES­CO-a

Za stećke izabrali tri od 10 kriterija
06-07-2010 02:00
SAN

Pred­sta­vni­ci stru­čnih ti­mo­va BiH, Srbi­je, Crne Go­re i Hrvat­ske, ze­ma­lja ko­je za­je­dni­čki žele no­mi­nirati ste­ćke za upis na Lis­tu svjet­ske ba­šti­ne UNES­CO-a, na po­slje­dnjem su sas­tan­ku u Pod­go­ri­ci su oda­bra­li tri zna­čaj­na kri­te­ri­ja ko­jim će oprav­da­ti uni­ver­zal­nu vi­je­dnost ste­ća­ka.

Broj i ra­spo­red ne­kro­po­la ste­ća­ka ko­je će bi­ti uvršte­ne, na ten­ta­ti­vnu lis­tu, a po­tom u no­mi­na­cij­ski do­si­je, tre­bao bi bi­ti ut­vrđen sre­di­nom sep­tem­bra.

– Do sa­da je u BiH oda­bra­no de­vet ne­kro­po­la. Plan je da bu­du zas­tu­plje­ne sve re­gi­je na ko­ji­ma se na­la­ze ste­ćci u BiH, pa pre­tpos­tav­ljam da će­mo do kra­ja pro­ce­sa oda­bra­ti uku­pno 11 ili 12 ne­kro­po­la – ka­že član stru­čne ko­mi­si­je za BiH u ime Mi­nis­tar­stva ci­vil­nih po­slo­va i član Ko­mi­si­je za oču­va­nje na­ci­onal­nih spo­me­ni­ka BiH Du­brav­ko Lo­vre­no­vić.

Do sa­da su oda­bra­ne ne­kro­po­le u Ko­nji­cu, Ne­ve­si­nju, Bi­le­ći i Ro­ga­ti­ci.

– Od 10 UNES­CO-ovih kri­te­ri­ja za kan­di­di­ra­nje ste­ća­ka na Lis­tu svjet­ske ba­šti­ne, oda­bra­li smo dru­gi, tre­ći i šes­ti – ka­že Lo­vre­no­vić.

Pre­ma kri­te­ri­ju dva, tre­ba do­ka­za­ti raz­mje­nu vri­je­dnos­ti ide­ja to­kom je­dnog vre­me­na unu­tar je­dne kul­tu­ral­ne re­gi­je.

– To zna­či da tre­ba­mo do­ka­za­ti da su ste­ćci nas­ta­li kao re­zul­tat raz­mje­ne kul­tu­ro­lo­ških ide­ja, što za­is­ta ni­je ni­ka­kav pro­blem, jer su ste­ćci smje­šte­ni u pri­je­la­znoj zo­ni evrop­ske kul­tu­re, gdje se mje­ša­ju is­to­čni i za­pa­dni utje­ca­ji – obja­snio je Lo­vre­no­vić.

Kri­te­ri­j tri podrazumijeva da ste­ćci no­se uni­ka­tno, odno­sno naj­ma­nje izu­ze­tno svje­do­čan­stvo kul­tur­ne tra­di­ci­je ili ci­vi­li­za­ci­je.

– Oči­to je da ste­ćci je­su dio kul­tu­ral­ne tra­di­ci­je, te sma­tram da ni ovaj kri­te­rij ne­će bi­ti te­ško do­ka­za­ti. A pre­ma kri­te­ri­ju broj šest tre­ba do­ka­za­ti da su ste­ćci po­ve­za­ni sa do­ga­đa­ji­ma, tra­di­ci­ja­ma, sa ide­ja­ma, sa umje­tni­čkim i li­te­rar­nim dje­li­ma izvan­re­dne vri­je­dnos­ti. Tu ću pod­sje­titi na dje­la pje­sni­ka Ma­ka Diz­da­ra ko­ji je pi­sao o ste­ćci­ma, a broj­ni su i pu­to­pis­ci i knji­že­vni­ci ko­ji su u 19. sto­lje­ću mno­go pi­sa­li o ste­ćci­ma – navodi Lovrenović.

On odsjeća i na podatak da je Mi­ro­slav Krle­ža još 1950. go­di­ne u Pa­ri­zu upri­li­čio izlo­žbu po­sve­će­nu ste­ćci­ma, te da je i tih go­di­na je svjet­ska ja­vnost sa odu­šev­lje­njem re­agi­ra­la na ste­ćke.

N. Balić

Rokovnik

Stru­čni ti­m sastavljen od predstavnika BiH, Srbi­je, Crne Go­re i Hrvat­ske, tre­ba­o bi u sep­tem­bru 2011. go­di­ne za­vrši­ti draft potrebnih do­ku­men­ata i po­tom po­zva­ti struč­nja­ke ICO­MOS-a da na­pra­ve in­ter­nu eva­lu­aci­ju. Fi­nal­ni do­ku­ment za no­mi­na­ci­ju ste­ća­ka tre­ba bi­ti za­vršen do kra­ja sep­tem­bra 2012. go­di­ne, da bi se na za­sje­da­nju Ko­mi­te­ta za svjet­sku ba­šti­nu 2013. go­di­ne odlu­či­va­lo o uvršta­va­nju na Lis­tu svjet­ske ba­šti­ne.

Institut ili zavod

Dubravko Lo­vre­no­vić ka­že da je za BiH i ste­ćke najbolje da Vi­je­će mi­nis­ta­ra BiH, pa i Pred­sje­dniš­tvo, osnu­ju in­sti­tut ili za­vod za njihovu za­šti­tu.

– Svje­do­ci smo da broj­ne ne­kro­po­le ste­ća­ka ra­pi­dno pro­pa­da­ju i nes­ta­ju. Za­to bi na­dle­žne in­sti­tu­ci­je tre­ba­le ozbi­ljno po­ra­di­ti na za­šti­ti ste­ća­ka, za što i ne tre­ba­ju ve­li­ki nov­ci – ka­že Lo­vre­no­vić.