PČELARSKA KARTA GORNJEDRINSKE REGIJE
(trenutno stanje-statistika)
Regija Gornje Podrinje obuhvata teritoriju opština: Foča, Novo Goražde, Rogatica, Višegrad, Rudo i Čajniče koje pripadaju Republici Srpskoj, kao i opštine: Goražde i Ustikolina, koje pripadaju Federaciji BiH.
Savremene agrotehničke mjere u poljoprivredi ove regije primjenjuju se na gotovo zanemarivim površinama, tako da je i prisustvo pesticida i herbicida zanemarivo, a na većem dijelu teritorije i ne postoji. Veći dio ove teritorije je rijetko naseljen. Dva velika akumulaciona jezera na rijeci Drini uslovljavaju uglavnom blage zime i ranu pojavu prvih cvjetova u dolini rijeke Drine i njenih pritoka sa nadmorskim visinama od oko 300 do 400 m, a u neposrednom okruženju planine i visoravni sa nadmorskim visinama od 1000, pa do preko 2000 m nadmorske visine pružaju sasvim drugačiju, znatno oštriju klimu, sa pojavom prvih cvjetova u kasnijem periodu.
Sve naprijed navedeno obezbjeđuje ovoj regiji ogromne, još uvijek većim dijelom neiskorištene resurse za proizvodnju visoko kvalitetnog, biološki čistog uglavnom livadskog i šumskog, ali i ostalih vrsta meda, zavisno o zastupljenosti pojedinih vrsta medonosnog bilja na određenim užim lokalitetima.
Pčelarstvom se na ovoj regiji bavi ukupno oko 900 pčelara, ili 1.2%, koji posjeduju oko 12354 košnica što je jedna košnica na 6 do 7 stanovnika ili 6 košnica po jednom km2. U tabeli 1. prikazani su orijentacioni podaci po opštinama.
Tabela 1.
Usitnjena, neorganizovana, proizvodnja koja daje niske prosječne prinose, iako daleko od rentabilne, moderne i tržišno orijentisane proizvodnje, uspjela se održati zahvaljujući tome što se većina pčelara dodatno angažuje na drugim poslovima, na vlastitim imanjima u poljoprivredi, ili na sezonskim poslovima van ove regije, a jedan dio pčelara se pčelarstvom bavi isključivo iz hobija. Modernu tehnologiju pčelarske proizvodnje primjenjuje samo manji broj najjačih proizvođača.
Ukupan prosječno ostvaren bruto prihod od meda, je oko 1 milion KM godišnje.
Prosječan broj košnica po jednom pčelinjaku je oko 12, a donja granica rentabilnosti je 30 košnica. Preko 30 košnica ima oko 60 pčelara, od čega preko 50 košnica oko 20 pčelara.
Ukupna vrijednost investiranog vlastitog kapitala u ovu proizvodnju je oko 3 miliona KM, ako se uzme u obzir da cijena košnice sa pčelama, izgrađenim voskom u košnicama i zalihom meda i polena u njima iznosi preko 200 km, a prosječna vrijednost uložena u ostalu opremu, inventar i ambalažu po pčelinjaku iznosi minimalno 500 KM. Pčelari ove regije predstavljaju jednu veliku “firmu”, sa skoro 1000 “zaposlenih” i ukupnim bruto proizvodom od preko 1 miliona KM godišnje, a da u ovoj djelatnosti imamo samo jedno lice zvanično uposleno sa zdravstvenim i penzionim osiguranjem (u udruženju “Višegrad”).
Iako ima respektivne potencijale, pčelarstvo na ovoj regiji je još uvijek opterečeno brojnim problemima od kojih ću nabrojati samo neke: usitnjenost proizvodnje (min 30 košnica po pčelinjaku), neuređenost tržišta i nelojalna konkurencija, izostanak podrške lokalnih i republičkih vlasti, loša organizovanost i neopremljenost udruženja i dr.
Uz relativno nisku dokapitalizaciju, obuku u osvajanju savremenih metoda proizvodnje, uređenje ove oblasti koje bi podrazumjevalo donošenje novih i poštovanje postojećih propisa, plansko i stručno organizovanje mjera za suzbijanje bolesti pčela, neki vid osiguranja i plasman povoljnih kredita, ovu proizvodnju planiramo staviti u funkciju razvoja, zapošljavanja (posebno mladih), borbe protiv siromaštva, kao i održivog povratka.
U tabeli 2 dobijamo slijedeću sliku:
Napomena: Podaci za Višegrad su ažurirani sa 03.12.2007. a za ostale opštine su iz 2004. godine.
Kakuća Božo