Možda bi bilo dobro pročitati Andrićevu biografiju, prije nego se rasprava ozbiljnije razvije.
Nobelovac Ivo Andrić, sin kujundžije Antuna i Katarine Andrić, rodio se u Travniku, 9. oktobra 1892. godine. Nakon 10 godina boravka kod ujaka i završene osnovne škole u Višegradu, gradu koji će više no ijedan drugi obilježiti njegovo stvaranje, vraća se majci u Sarajevo, gdje 1903. godine upisuje Veliku gimnaziju. Andrić tada počinje pisati poeziju i 1911. godine u Bosanskoj vili objavljuje svoju prvu pjesmu U SUMRAK. Vatreni je pobornik integralnog jugoslovenstva i pripadnik pokreta „Mlada Bosna“. Dobivši stipendiju hrvatskog kulturno-prosvjetnog društva „Napredak“, Andrić od 1912. godine studira na Mudroslovnom fakultetu Kraljevskog sveučilišta u Zagrebu. U to vrijeme na njega je veliki uticaj imao A.G.Matoš. Potom u Beču sluša predavanja iz istorije, filozofije i književnosti. Bečka klima mu ne prija i uz pomoć prof.Tugomira Alaupovića, prelazi na Filozofski fakultet Jagelonskog univerziteta u Krakovu. Sve vrijeme piše refleksivne pjesme u prozi, a 1914. godine Društvo hrvatskih književnika u Zagrebu objavljuje mu šest pjesama u prozi u panorami HRVATSKA MLADA LIRIKA. Na vijest o sarajevskom atentatu Andrić iz Krakova odlazi u Split, gdje je uhapšen. Među zidovima mariburške tamnice, „ponižen do skota“, Andrić intenzivno piše pjesme u prozi. Na liječenju u Zagrebu sa Ivom Vojnovićem učestvuje u stvaranju časopisa KNJIŽEVNI JUG. Od 1919. godine radi u Ministarstvu vjera u Beogradu gdje se druži sa Crnjanskim, Vinaverom, Pandurovićem i drugim piscima.
Početkom 1920. godine Andrić počinje svoju vrlo uspješnu diplomatsku karijeru u Poslanstvu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca pri Vatikanu. Kasnije, u periodu od 1921. do 1941.godine, Andrić kao vicekonzul Kraljevine radi u Italiji, Austriji, Španiji, Švicarskoj i Njemačkoj. Godine 1924. brani doktorsku disertaciju «Razvoj duhovnog života u Bosni pod uticajem turske vladavine», a naredne godine imenovan je za ministra Kraljevine Jugoslavije u Berlinu. Nakon bombardovanja Beograda Ivo Andrić se vraća u Beograd. Penzionisan je, ali odbija primiti penziju. Živi povučeno, kao podstanar. Odbija da potpiše Apel srpskom narodu kojim se osuđuje otpor okupatoru, rekavši čovjeku koji mu je Apel donio na potpis da gospodin Ivo Andrić nije kod kuće. Takođe, odbija da Srpska književna zadruga za vrijeme dok „narod pati i strada“ objavi njegove pripovijetke. U tišini svoje iznajmljene sobe, piše prvo TRAVNIČKU HRONIKU, a zatim i roman NA DRINI ĆUPRIJA. Oba romana objaviće u Beogradu nekoliko mjeseci po završetku rata, a koncem 1945. godine u Sarajevu izlazi i roman GOSPOĐICA.
Prve poslijeratne godine Ivo Andrić je predsjednik Saveza književnika Jugoslavije, potpredsjednik Društva za kulturnu saradnju sa Sovjetskim Savezom i vijećnik III zasjedanja ZAVNOBIH-a. Postaje i redovan član SANU-a i član Prezidijuma Narodne skupštine NR Bosne i Hercegovine. Narednih nekoliko godina vrlo aktivno se bavi javnim poslovima, a sa brojnim delegacijama putuje u Sovjetski Savez, Bugarsku, Poljsku, Francusku i Kinu. Godine 1954. postaje član Komunističke partije Jugoslavije. Prvi potpisuje Novosadski dogovor o srpskohrvatskom književnom jeziku. U šezdeset šestoj godini, Ivo Andrić se ženi svojom dugogodišnjom ljubavlju – Milicom Babić, kostimografom Narodnog pozorišta iz Beograda…Jedini predgovor koji je ikada za neku knjigu napisao Ivo Andrić je uvodni tekst – NEKROLOG JEDNOJ ČARŠIJI – za knjigu Zuke Džumhura. „Za epsku snagu“ kojom je „oblikovao motive i sudbine iz istorije svoje zemlje“, Ivo Andrić je 1961. godine dobio Nobelovu nagradu za roman NA DRINI ĆUPRIJA. Poslije ove nagrade raste interes svijeta i djela Ive Andrića štampaju se na preko tridest jezika. Novčani iznos Nobelove nagrade poklonio je bibliotečkom fondu Bosne i Hercegovine. Godine 1963. kod Udruženih izdavača (Prosveta, Mladost, Svjetlost i Državna založba Slovenije) izlaze Prva Sabrana djela Ive Andrića u deset tomova.
Uz sve poslove koje je obavljao, Ivo Andrić je intenzivno pisao i objavljivao. Najčešće pripovijetke i eseje. Prva zbirka priča izašla je 1924.godine u izdanju Srpske književne zadruge. Napisao je četiri romana (NA DRINI ĆUPRIJA, TRAVNIČKA HRONIKA, GOSPOĐICA, PROKLETA AVLIJA), a štampano je šest njegovih Zbirki pripovijedaka (NEMIRNE GODINE, ŽEĐ, JELENA,ŽENA KOJE NEMA, ZNAKOVI, KUĆA NA OSAMI) u kojima se nalazi preko 90 naslova. Najznačajnije Andrićeve pripovijetke su PUT ALIJE ĐERZELEZA, ANIKINA VREMENA, LJUBAV U KASABI, ĆORKAN I ŠVABICA, DECA, ASKA I VUK, ŽENA NA KAMENU, PRIČA O VEZIROVOM SLONU,MOST NA ŽEPI, MUSTAFA MADŽAR. Među Andrićevim esejima posebno se izdvajaju naslovi UMJETNIK I NJEGOVO DJELO; ISTORIJA I LEGENDA; STAZE, LICA, PREDELI; zatim eseji o Simonu Bolivaru, Petrarki, Hajneu, Matošu, Gorkom, Vitmenu, Njegošu, Vuku… Andrićev RAZGOVOR S GOJOM jedan je od najznačajnijih piščevih esejističkih ostvarenja. Osim toga, pisao je i putopise o zemljama u kojima je radio i živio (KROZ AUSTRIJU; PORTUGAL, ZELENA ZEMLJA; PISMO IZ KRAKOVA; UTISCI IZ STALJINGRADA; ZEMLJA NA SEVERU). Sva Andrićeva poezija pisana je u prozi. Prvo takvo njegovo djelo je EX PONTO, knjiga pjesama u prozi ispovijednog karaktera, prvi put objavljena 1918.godine, a zbirka pjesama NEMIRI izašla je 1920.godine. Dvije posthumno objavljene Andrićeve knjige ZNAKOVI PORED PUTA i SVESKE su meditativni fragmenti, bilješke, impresije, skice za portrete, motivi koji se mogu prepoznati u drugim Andrićevim djelima. Takođe, postuhumno je objavljen i nedovršeni Andrićev roman OMERPAŠA LATAS.
U martu 1968. godine umire Andrićeva žena Milica, što je bio i jedan od razloga da se Andrić skoro u potpunosti pouvče iz javnog života. Mnogo čita i malo piše. Često boravi u bolnicama i banjama na liječenju. Trinaestog marta 1975. godine svijet je napustio Ivo Andrić – veliki stvaralac književnih djela. Sve svoje rukopise, nagrade, odlikovanja, preko 4 i po hiljade knjiga, kao i autorska prava ostavio je instituciji ZADUŽBINA IVE ANDRIĆA, a prema autorovoj želji ustanovljena je i nagrada za najbolju pripovijetku, kao i stipendija Zadužbine, koju je prvi dobio Adnan Gegić, gimnazijalac iz Višegrada, 1980.godine…Ivo Andrić je počasni doktor Jagelonskog univerziteta u Krakovu, te Univerziteta u Sarajevu i Beogradu, nosilac visokih državnih Ordena Poljske i Francuske, Ordena junaka socijalističkog rada…
Posljednja objavljena knjiga za života Ive Andrića je NA KAMENU, U POČITELJU, 1974.godine u izdanju PRVE KNJIŽEVNE KOMUNE iz Mostara. Nakon piščeve smrti otvoren je i Spomen-muzej u kući u kojoj je stanovao, u Beogradu. Televizija Sarajevo snimila je i emitirala pet adaptacija Andrićevih pripovjedaka: PRIČA O KMETU SIMANU, ŽENA NA KAMENU, TITANIK, ĆORKAN I ŠVABICA I LJETOVANJE NA JUGU, a u produkciji SUTJESKA-FILMA i režiji Nenada Dizdarevića, 1981.godine snimljen je film GAZIJA, po motivima tri Andrićeve pripovijetke. Uz Borhesa, Singera, Kunderu, Mišimu, Kafku, Apdajka, Nabokova i druge u Antologiji svjetske kratke priče, objavljene u Njujorku 1986.godine našla se i pripovijetka ŽEĐ Ive Andrića, a u Madridu mu je podignuta spomen-ploča na kući u kojoj je radio kao vicekonzul…Ivo Andrić nikad nije govorio tek da bi govorio. Uvijek je imao povod, i za govor, a naročito za pisanje. Pisao je i o stilu i jeziku, o fašizmu, o prevođenju, značaju biblioteka, o odnosu prema literaturi, o nekim za njega važnim ličnostima – Šopenu, učitelju Ljubomiru, mis Adelini Irbi, Njegošu, Vuku…divio se Strindbergu, Geteu, Slovackom, Sjenkijeviču, Kirkegardu…divio se gradovima – Mostaru, Sarajevu, Dubrovniku, Ohridu, Lisabonu, Istanbulu, posebno Višegradu i ćupriji na Drini…Smatrao je da je čovjek, pisac uvijek dužan svom zavičaju i da je to jedini dug koji čovjek ne osjeća kao obavezu. Volio je putovati, a mladim piscima je uvijek govorio kako je umjeti izbrisati puno teže nego napisati…..